Εργάτρια Μέλισσα συλλέγει νέκταρ και γύρη. ( flickr / aussiegall )
Η εργάτρια είναι η πολυπληθέστερη και εργατικότερη τάξη της μελιφόρου μέλισσας, και ένα αξιοθαύμαστο δείγμα εντόμου «εργάτη» που παρατηρούμε στην φύση. Σε κάθε κυψέλη μπορεί να υπάρχουν 30 με 70 χιλιάδες εργάτριες. Παράγουν το μέλι, τον βασιλικό πολτό, φροντίζουν την βασίλισσα, τον γόνο, και όλες τις ανάγκες της κυψέλης. Για να λειτουργήσει μια αποικία μελισσών, χρειάζεται να εκτελούνται διάφορες «υπηρεσίες» όπως σε ένα στρατόπεδο. Η εργάτρια μέλισσα θα περάσει από πολλά διαφορετικά πόστα στη ζωή της – εκτελώντας αδιάκοπα και επιμελώς την εκάστοτε εργασία που της αναλογεί.
Μορφολογία και Ιδιαιτερότητες
Η εργάτριες είναι τα θηλυκά άτομα της κυψέλης, που όμως δεν γεννούν – σε αντίθεση με την Βασίλισσα. Είναι μικρότερες σε μέγεθος από τους κηφήνες και την βασίλισσα. Ζουν κατά μέσο όρο 45 ημέρες, και συνήθως πεθαίνουν από εξάντληση. Έτσι, τον χειμώνα που δεν υπάρχει ανθοφορία, ζουν περισσότερο. Ανάλογα με την ηλικία τους, τις συνθήκες και τις ανάγκες της κυψέλης, εκτελούν διαφορετικές εργασίες.
Σημείωση: Το αναπαραγωγικό σύστημα της εργάτριας καταστέλλεται από τις φερομόνες που εκκρίνει η Βασίλισσα. Η μόνη περίπτωση να γεννήσει μια εργάτρια, είναι όταν χαθεί η Βασίλισσα και δεν υπάρχει γονιμοποιημένος γόνος κατάλληλος για εκτροφή νέας. Η γέννα της εργάτριας, είναι μια μάταια και απέλπιδα προσπάθεια, αφού από τα αγονιμοποίητα αυγά της θα γεννηθούν κηφήνες, και το μελίσσι θα γίνει αρρενοτόκο και θα χαθεί. Η θηλυτόκος παρθενογένεση από εργάτριες μέλισσες είναι πολύ σπάνια, και συναντάται κυρίως στο είδος Apis mellifera capensis οι οποίες έχουν την μοναδική ικανότητα να γεννούν διπλοειδή αυγά με τα απαραίτητα ζεύγη χρωμοσωμάτων ώστε να γεννηθούν θηλυκά άτομα.
Από την στιγμή που η Βασίλισσα θα γεννήσει το αυγό, μέχρι να βγει από το κελί η εργάτρια περνάνε 21 μέρες κατα τις οποίες ο γόνος μεταμορφώνεται. Μετά την 3η ημέρα συνήθως, εκκολάπτεται το αυγό και βγαίνει η προνύμφη. Οι εργάτριες ταΐζουν την προνύμφη με ένα μείγμα νέκταρ και γύρης υψηλής πρωτεϊνικής αξίας, καθώς και μέλι αραιωμένο με νερό, ως και την 9η μέρα οπότε και το κελί σφραγίζεται με κερί. Η προνύμφη, μέσα στις 6 μέρες που την φροντίζουν οι εργάτριες λαμβάνει περίπου δέκα χιλιάδες γεύματα! Το επόμενο στάδιο, είναι η νύμφη, όπου αρχίζουν να σχηματίζονται τα χαρακτηριστικά του ενήλικου, ολοκληρωμένου εντόμου το οποίο είναι έτοιμο να βγει από το κελί αποσφραγίζοντας το την 21η ημέρα.
Η εργάτρια είναι η μέλισσα με την μακρύτερη προβοσκίδα, ένα πολύπλοκο όργανο που συνεργεί με την γλωσσά, και τις χειλικές προσακτρίδες του εντόμου για την συλλογή νέκταρ και γύρης. Συγκεντρώνει την γύρη στο «καλάθι» που έχει στην κνήμη των πίσω άκρων της.
Μπορεί να πετάξει με μέσο όρο ταχύτητας τα 25χλμ/ώρα, αλλά φυσικά η ταχύτητά της μειώνεται όταν γυρίζει φορτωμένη με γύρη ή νέκταρ στην κυψέλη. Γιαυτό τον λόγο οι μελισσοκόμοι αποφεύγουν επιθεωρήσεις στις κυψέλες όταν ο άνεμος είναι ισχυρότερος από την ταχύτητα πτήσης της εργάτριας, ώστε να μην τις παρασύρει.
Πτητική Ικανότητα
Αν και η εργάτρια μπορεί να απομακρυνθεί ως και 6 χιλιόμετρα από την κυψέλη σε αναζήτηση τροφής, θα προτιμήσει πάντα την κοντινότερη ανθοφορία. Για να είναι αποδοτική η εργασία της και να μην εξαντλείται καλό είναι να υπάρχει ανθοφορία πλησιέστερα των 2-3 χιλιομέτρων από τις κυψέλες. Αν θέλουμε να αποφύγουμε περιοχές όπου η ρύπανση μπορεί να επηρεάσει την υγεία των μελισσών και την ποιότητα του μελιού, καλό είναι η εγκατάσταση του μελισσοκομείου να βρίσκεται τουλάχιστον 5 χλμ μακριά.
Τα καθήκοντα της Εργάτριας Μέλισσας
Το πρώτο πράγμα που κάνει η νέα εργάτρια με το που θα βγει από το κελί της, είναι να το καθαρίσει ώστε να είναι έτοιμο να δεχθεί νέο γόνο. Και ξεκινάει η δουλειά. Άλλες εργασίες που αναλαμβάνει η εργάτρια κατά ηλικιακή προσέγγιση ή συνθήκες περιβάλλοντος είναι οι εξής:
- Καθαριότητα – Με την γέννησή της και για τρεις περίπου μέρες, φροντίζει αποκλειστικά την καθαριότητα των κελιών. Αν το κελί δεν είναι σε άψογη κατάσταση, δεν θα χρησιμοποιηθεί για αποθήκευση τροφής, και η Βασίλισσα που πάντα επιθεωρεί, δεν θα γεννήσει σε αυτό. Η καθαριότητα συνεχίζει παράλληλα με άλλες εργασίες ως και μετά την δεύτερη εβδομάδα της ζωής της, και περιλαμβάνει την απομάκρυνση νεκρού γόνου ή μελισσών για την αποφυγή μολύνσεων στην κυψέλη, και την απολύμανση / σφράγιση με πρόπολη.
- Φροντίδα Γόνου – Η εργάτρια γίνεται η νταντά του γόνου την 4η-5η και ως την 11η-12η μέρα της ζωής της, φροντίζοντας και ταΐζοντας τις προνύμφες συνεχώς. Μια προνύμφη, ελέγχεται από της ενήλικες αδερφές της πάνω από χίλιες φορές καθημερινά.
- Βασιλική Αυλή – Από την 7η ως και την 12η μέρα της ζωής τους, ορισμένες νεαρές εργάτριες γίνονται ακόλουθοι της Βασίλισσας, την οποία ταΐζουν βασιλικό πολτό, την καθαρίζουν και φροντίζουν για τις ανάγκες της. Επίσης βοηθούν στην εξάπλωση των βασιλικών φερομονών στην κυψέλη.
- Αποθήκη – Περίπου στην 12η μέρα της ζωής τους, οι εργάτριες εντάσσονται στον πληθυσμό που αναλαμβάνει την παραλαβή τροφής, νέκταρ και γύρης από της μεγαλύτερες εργάτριες που επιστρέφουν από έξω, την μετατροπή του νέκταρ σε μέλι, και την αποθήκευσή των τροφών σε κελιά.
- Αερισμός – Γύρω στην 12η επίσης ημέρα αρχίζουν να συμμετέχουν ενεργά στον έλεγχο της θερμοκρασίας και της υγρασίας. Με την κίνηση των φτερών τους φροντίζουν για την ροή του αέρα μέσα στην κυψέλη. Ο αερισμός βοηθάει και στην απομάκρυνση ακόμη περισσότερης υγρασίας από το μέλι πριν αυτό σφραγιστεί.
- Υδροδότηση – Πολύ σημαντικός επίσης είναι ο ρόλος των νεροκουβαλητών, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, όπου φέρνουν νερό και το αποθέτουν στα φτερά των αδερφών τους που φροντίζουν τον αερισμό της κυψέλης, βοηθώντας να ελεγχθεί καλύτερα η θερμοκρασία.
- Κατασκευή Κηρήθρας – Μετά την 12η/14η μέρα τις ζωής τους, ωριμάζουν οι αδένες που παράγουν κερί, το οποίο χρησιμοποιούν για την κατασκευή και το σφράγισμα των κελιών.
- Φρουρά Κυψέλης – Το τελευταίο πόστο της εργάτριας πριν αφήσει την κυψέλη προς αναζήτηση τροφής, και από την 18η ως την 21η μέρα της ζωής της, είναι η φρούρησή της. Οι φρουρά ελέγχει όποιον εισέρχεται στην κυψέλη για γνώριμες μυρουδιές. Αν εντοπίσουν εισβολείς όπως σφήκες, άλλα έντομα ή ακόμη και ξένες μέλισσες, τους επιτίθενται και τους απωθούν.
- Συλλογή Τροφής – Από την 21η μέρα και για την υπόλοιπη ζωή της η εργάτρια βγαίνει από την κυψέλη προς αναζήτηση τροφής. Συλλέγει γύρη, νέκταρ και μελιτώματα, αλλά και πρόπολη, και τα φέρνει πίσω.
- Ανιχνευτές – Η εργάτρια συλλέκτης που θα εντοπίσει μια πηγή τροφής, επιστρέφει στην κυψέλη και ενημερώνει τις αδελφές της, οδηγώντας τες στην πηγή. Ανιχνευτές αποστέλλονται και από το σμάρι με μέλισσες που έχουν σμηνουργίσει (εγκαταλείψει την κυψέλη) προς αναζήτηση κατάληλου χώρου για την μόνιμη εγκατάσταση του σμήνους.
Σημαντικό:
Η μέλισσα δεν φτιάχνει απλά μέλι και τα υπόλοιπα ωφέλιμα προς τον άνθρωπο προϊόντα της κυψέλης. Οι μέλισσες έχουν κύριο ρόλο στην γονιμοποίηση των φυτών στην φύση. Συλλέγοντας γύρη, μεταφέρουν σπόρους και γονιμοποιούν άγρια φυτά αλλά και σπαρτά και οπωροφόρα δέντρα. Χωρίς της μέλισσες ο άνθρωπος θα αντιμετώπιζε μεγάλη επισιτιστική κρίση. Οι μέλισσες είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στα εντομοκτόνα που χρησιμοποιεί αλόγιστα ο άνθρωπος.
Δημοσίευση σχολίου