Amir Gilat, PhD, Πανεπιστήμιο του Haifa
Μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο της Haifa, έδειξε ότι οι μέλισσες προτιμούν νέκταρ που περιέχει μικρές ποσότητες καφεΐνης και νικοτίνης, από αυτό που δεν περιέχει τις ουσίες αυτές. «Θα μπορούσε να υπάρχει εξελικτικό χαρακτηριστικό με σκοπό την εξάρτηση της μέλισσας», λένε οι ερευνητές.
Οι μέλισσες προτιμούν νέκταρ με μικρές ποσότητες νικοτίνης και καφεΐνης σε σχέση με το νέκταρ που δεν περιέχει τις ουσίες αυτές, αναφέρεται σε μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Haifa. «Μπορεί να είναι εξελικτικό φαινόμενο με σκοπό να δημιουργήσει εθισμό στη μέλισσα, όπως και στον άνθρωπο», λέει ο Καθηγητής Ido Izhaki, ερευνητής της μελέτης.
Το νέκταρ ανθέων περιέχει βασικά σάκχαρα, τα οποία δίνουν ενέργεια στους πιθανούς επικονιαστές. Όμως, το νέκταρ μερικών φυτών περιέχει επίσης μικρές ποσότητες τοξικών ουσιών, π.χ. νικοτίνη και καφεΐνη. Η παρούσα μελέτη πραγματοποιήθηκε από ερευνητές του Τμήματος Περιβαλλοντικής και Εξελικτικής Βιολογίας της Επιστημονικής Εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο του Haifa-Oranim, με επικεφαλείς τους Καθηγητές Ido Izhaki, Gidi Ne’eman, Moshe Inbar και τον Δρ. Natarajan Singaravelan, με σκοπό να διευκρινίσουν αν οι ουσίες αυτές υπάρχουν στο νέκταρ, ώστε να «ελκύουν» τις μέλισσες ή είναι απλώς παραπροϊόντα.
Η νικοτίνη βρίσκεται στο νέκταρ σε ποσότητες μέχρι 2,5mg ανά λίτρο, κατά κύριο λόγο στον καπνό (Nicotiana glauca). Η καφεΐνη βρίσκεται σε επίπεδα συμπύκνωσης από 11-17,5 mg ανά λίτρο, συνήθως σε άνθη εσπεριδοειδών. Στο νέκταρ των ανθέων του γκρέιπ-φρουτ, τα επίπεδα καφεΐνης είναι πιο ψηλά, φτάνοντας μέχρι τα 94,2mg ανά λίτρο. Για να καταλάβουν αν οι μέλισσες προτιμούν το νέκταρ, που περιείχε νικοτίνη και καφεΐνη, οι ερευνητές πρόσφεραν τεχνητό νέκταρ, με ποσότητες των ουσιών, δίπλα σε «καθαρό» νέκταρ που περίεχε μόνο σάκχαρα. Τα επίπεδα νικοτίνης και καφεΐνης κυμαίνονταν από τα φυσικά επίπεδα που βρίσκεται στο νέκταρ, μέχρι συμπυκνώσεις πολύ μεγαλύτερες από αυτές της φύσης.
Τα αποτελέσματα έδειξαν σαφώς ότι οι μέλισσες προτιμούν το νέκταρ που περιέχει νικοτίνη και καφεΐνη, από το «καθαρό» νέκταρ. Η προτεινόμενη συμπύκνωση νικοτίνης ήταν 1 mg ανά λίτρο, κοντά στα φυσικά επίπεδα. Μεταξύ υψηλότερων επιπέδων νικοτίνης και «καθαρού» νέκταρος, οι μέλισσες προτιμούσαν το δεύτερο.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι δύσκολο να καθορίσουμε με σιγουριά αν οι εθιστικές ουσίες στο νέκταρ εμφανίστηκαν σε μια εξελικτική διαδικασία με σκοπό την πιο αποδοτική επικονίαση. Όμως, μπορούμε να υποθέσουμε, με βάση τα αποτελέσματα της μελέτης, ότι τα φυτά που επιβίωσαν με βάση τη φυσική επιλογή, είναι αυτά που ανέπτυξαν «σωστά» επίπεδα εθιστικών ουσιών και έτσι βρίσκονται σε πλεονεκτική θέση σχετικά με τα άλλα φυτά. Οι ερευνητές τόνισαν ότι η μελέτη αποδεικνύει μια προτίμηση και όχι εθισμό. Στη συνέχεια, θα μελετήσουν αν οι μέλισσες μπορούν πράγματι να εθιστούν στις δύο αυτές ουσίες.
Στο επιστημονικό συνέδριο μελισσοκομίας-σηροτροφίας που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη τον Απρίλιο του 2007, παρουσιάστηκε μια εργασία από τους Ε. Αλυσσανδράκη και Π. Χαριζάνη με θέμα «απομόνωση και ποσοτικός προσδιορισμός της καφεΐνης στο μέλι πορτοκαλιάς». Η εργασία κατέγραψε τα επίπεδα καφεΐνης στα ελληνικά μέλια πορτοκαλιάς, τα οποία κυμαίνονται από 1.02 έως 7.95mg/Kg. Ακόμη έδειξε, ότι η καφεΐνη στο μέλι πορτοκαλιάς μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο για τον βοτανικό χαρακτηρισμό, καθώς το εν λόγω μέλι περιέχει ελάχιστους γυρεόκοκκους.
Δημοσίευση σχολίου