«Αν δεν επέμβει το έντομο, δε θα φάμε»
«Πρέπει να αγαπάς τη μέλισσα για να αποδώσει»
«Οι μέλισσες σε όλο τον κόσμο πεθαίνουν και η εξαφάνιση τους απειλεί την τροφική αλυσίδα και τη βιοποικιλότητα. Ανάμεσα στα αίτια για τις απώλειες των μελισσών, συγκαταλέγονται οι τοξικές, φυτοπροστατευτικές ουσίες».
Αναφέρεται σε σχετικό δελτίο τύπου από την εκστρατεία συλλογής υπογραφών για τη διάσωση των μελισσών(υπογραφές στο https://www.change.org/savebeesgr). Με αφορμή το συγκεκριμένο δελτίο θελήσαμε να μιλήσουμε με έναν Ρεθεμνιώτη μελισσοκόμο, απευθυνόμενοι στον κ. Ξενοφώντα Νταουκάκη. ο οποίος υπήρξε πρόεδρος του συλλόγου μελισσοκόμων, του οποίου ήταν και ιδρυτής. Συνεχίζει να διατηρεί κυψέλες και με μεράκι δε σταματά να ασχολείται με αυτό που έκανε τόσα χρόνια συνοδευτικά με την κύρια δουλειά του. Μιλήσαμε γενικότερα για το κομμάτι της παραγωγής, για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι μέλισσες και για τη σημασία της ύπαρξης τους για τον άνθρωπο και το φυσικό περιβάλλον, κλείνοντας την κουβέντα μας με την άποψη από τον κ. Νταουκάκη ότι «πρέπει να αγαπάς τη μέλισσα για να αποδώσει», αναφερόμενος σε όσους αποφασίσουν να ασχοληθούν με το εν λόγω αντικείμενο κατά την «επιστροφή» τους στη φύση…
-Κύριε Νταουκάκη, τι προσφέρουν οι μέλισσες στο κομμάτι της παραγωγής, πέρα από την γνωστή και κοινά αποδεκτή προσφορά τους στο περιβάλλον;
Τα προϊόντα της κυψέλης είναι το μέλι, η γύρη, η πρόπολη, ο βασιλικός πολτός. Η πρόπολη είναι αυτό που μαζεύουν οι μέλισσες από τα μπουμπούκια των λουλουδιών, με το οποίο μονώνουν και απομονώνουν το εσωτερικό της κυψέλης κι αν μπει ξένο σώμα στην κυψέλη πχ ποντικός, το σκοτώνουν και τον ταριχεύουν, σκεπάζοντας τον με πρόπολη. Από αυτή προέρχεται και το γνωστό propoline.
Η γύρη είναι το ψωμί των μελισσών. Όπως είναι το ψωμί για μας είναι η γύρη για αυτές. Το μέλι είναι το φαγητό τους. Τρώγοντας μέλι και γύρη παράγουν βασιλικό πολτό. Αυτό το κάνουν οι μέλισσες ηλικίας μέχρι 15 ημερών. Έκτοτε δεν παράγουν.
Από όταν βγει από το κουκούλι της κάνει ορισμένες εργασίες. Όταν εκκολαφθεί μετά τις 21 μέρες, αφού γεννηθεί το αυγό, βγαίνει η εργάτιδα, η βασίλισσα βγαίνει στις 16 μέρες και ο κηφήνας στις 24. Οι εργασίες των εργάτιδων είναι ο καθαρισμός της κυψέλης, η βοήθεια στην ταξινόμηση του νέκταρ που φέρνουν απ’ έξω οι ανθολόγες και είναι και φρουροί μπροστά στην είσοδο των κυψελών, ενώ από ηλικία 10-15 ημερών, τρώγοντας μέλι και γύρη, παράγουν από τους φαρυγγικούς τους αδένες το βασιλικό πολτό και με αυτόν ταΐζουν τη βασίλισσα για όλη τη ζωή της. Για αυτό και την άνοιξη, από το Μάρτιο κι ύστερα, σε έντονες γέννες μπορεί να παράγει μωρά ημερησίως πολλαπλάσια από το βάρος της. Κι αυτό αποδίδεται στο βασιλικό πολτό, ο οποίος έχει και πολλές άλλες ευεργετικές ιδιότητες και για τον άνθρωπο.
Χρησιμοποιείται κατά της κόπωσης, δίνει ευεξία σε ασθενή άτομα, είναι τονωτικό. Βέβαια, πρέπει να τον τρως κατόπιν συνταγής γιατρού, διότι μπορεί να δημιουργήσει άλλα προβλήματα. Όπως και τη γύρη. Μπορείς να την ανακατέψεις με μέλι, αλλά την τρως και σκέτη. Όλα θέλουν προσοχή.
-Ισχύει ότι έχει μειωθεί η εργασία των μελισσών; Επειδή ξέρουμε ότι κινδυνεύουν από φυταφάρμακα.
Εμείς έχουμε ένα πρόβλημα. Ειδικά για το Ρέθυμνο και την Κρήτη είχαμε μια συγκεκριμένη ράτσα μέλισσας, η οποία έχει εκλείψει λόγω των βασιλισσών που φέρνουν απ’ έξω, οι οποίες είναι άλλες ράτσες. Φέρνουν την ιταλική, τη μακεδονική, από τον Καύκασο, διάφορες ράτσες και επειδή η γονιμοποίηση γίνεται στον αέρα φυσικά, γιατί τεχνητά γίνεται μόνο σε εργαστήρια, υπάρχει πρόσμιξη των διαφόρων φυλών και έχει εκφυλιστεί η κρητική ράτσα, η οποία για χιλιάδες χρόνια είχε εγκλιματιστεί στον τόπο το δικό μας, ήταν πιο άγρια, πιο επιθετική, αλλά και πιο παραγωγική. Τώρα δεν υπάρχει.
Σε ό, τι αφορά τα νεονικοτινοειδή, αυτά είναι φυτοφάρμακα που τα χρησιμοποιούν στη γεωργία. Εδώ στην Κρήτη δε νομίζω να έχουμε τόσο πρόβλημα. Νομίζω πως τα χρησιμοποιούν στα βαμβάκια και η μέλισσα το παίρνει αντί για γύρη, οπότε δηλητηριάζεται.
-Διαβάζαμε σχετικά ότι τα φάρμακα αυτά μπορεί να αποπροσανατολίζουν τις μέλισσες και αυτές δεν μπορούν να επιστρέψουν στις κυψέλες τους. Τι σημαίνει το να μη γυρίζει μια μέλισσα στην κυψέλη της;
Καταρχήν η μέλισσα γυρίζει στην κυψέλη τη δικιά της. Βέβαια, γίνονται ευπρόσδεκτες σε άλλες κυψέλες σε εποχές έντονης ανθοφορίας, όταν και γυρίζουν φορτωμένες από τον αγρό. Αν κάποια πάει να μπει σε κυψέλη άλλης μέλισσας, δεν την αφήνουν οι φρουροί-μέλισσες που στέκονται στην πόρτα, όμως αν είναι φορτωμένη με γύρη την αφήνουν και μπαίνει. Αποπροσανατολισμός πάντα υπήρχε για αυτό και χρησιμοποιούμε διάφορα χρώματα στις κυψέλες. Η μέλισσα είναι το μόνο ζωντανό εκτός από τον άνθρωπο που γνωρίζει χρώματα. Γνωρίζει πέντε χρώματα. Υπήρχε ένας μεγάλος εντομολόγος, ο Καρλ Φριτς, Γερμανός, ο οποίος καθόρισε ποια χρώματα γνωρίζει η μέλισσα. Είναι το κίτρινο, το άσπρο, το κόκκινο, το μπλε και το μαύρο. Το κόκκινο και το μαύρο το βλέπει το ίδιο. Φτιάχνουμε λοιπόν τις κυψέλες με αυτά τα χρώματα.
Τώρα έχουμε και καινούριες αρρώστιες, όπως η βαρροϊκή ακαρίαση και άλλες. Τα φυτοφάρμακα εξασθενίζουν τον οργανισμό της μέλισσας και είναι ευάλωτη και σε άλλες αρρώστιες.
-Έχει μειωθεί η παραγωγή από τις μέλισσες;
Τώρα τελευταία υπάρχει μια τάση προς αύξηση των μελισσών στην Κρήτη γενικότερα. Βέβαια παλαιότερα, εγώ και πολλοί άλλοι το μέλι που παράγαμε ήταν μέλι ανοιξιάτικο, δηλαδή από διάφορα λουλούδια, και το μέλι από το θυμαράκι. Εγώ πχ πήγαινα στα Σφακιά στο Φραγκοκάστελο και πήγαινα τις μέλισσες για το θυμαράκι. Τώρα πηγαίνω και στα πευκοδάση. Πευκοδάση υπάρχουν στην Κρήτη προς το Λασίθι, στη Σελάκανο, υπάρχουν προς τη Βιάννο, υπάρχουν κοντά στη Μεσσαρά και στα Σφακιά, πάνω στην Ανώπολη, από την Αράδαινα μέχρι το Αι-Γιάννη. Λόγω της κρίσης κινείται το πράγμα και είναι και μια ασχολία ευχάριστη. Όποιος ασχολείται με τις μέλισσες αισθάνεται ικανοποίηση, όταν βέβαια πηγαίνουν και καλά. Υπάρχουν και κακές στιγμές. Είτε πάντως προσδοκάς είτε δεν προσδοκάς κέρδος, η μέλισσα προσφέρει πάρα πολλά στη φύση.
-Αν εκλείψει η μέλισσα τι σημαίνει αυτό για τον άνθρωπο και τη φύση;
Πολλά λέγονται και πολλά έχω διαβάσει. Δεν ξέρω βέβαια κατά πόσο ευσταθούν ή δεν ευσταθούν. Δηλαδή δε θα υπάρχει η μέλισσα και δε θα υπάρχουμε ούτε εμείς; Η ωφέλεια του περιβάλλοντος πάντως είναι γεγονός. Η γονιμοποίηση των λουλουδιών γίνεται από τα διάφορα έντομα και ο μεγαλύτερος πληθυσμός από αυτά είναι οι μέλισσες. Στην Αμερική νοικιάζουν μελισσοκομεία ολόκληρα και τα πάνε σε μεγάλους οπωρώνες με πορτοκαλιές για γονιμοποίηση και παραγωγή καρπού. Διότι αν δεν επέμβει το έντομο, δε θα φάμε. Δεν έχει αξία δηλαδή μόνο το μέλι, η γύρη και ο πολτός, αλλά η όλη διεργασία που γίνεται στη φύση.
-Τέλος βλέπουμε ότι κόσμος φαίνεται να επιστρέφει στη φύση ελέω κρίσης και δη νέοι άνθρωποι. Τι έχετε να πείτε σε αυτούς;
Έχει «ψωμί» η μέλισσα, βέβαια με την κρίση έχει ελαττωθεί πολύ η ζήτηση.
Όμως είναι αφορμή η κρίση για να γυρίσουμε στη φύση, κι αφού θα επιστρέψουμε η ασχολία με τη μέλισσα είναι πολύ ευχάριστη και είναι και αποδοτική. Ο πολύς κόσμος τη φοβάται επειδή έχει το κεντρί, αλλά δεν είναι τίποτα, αντιμετωπίζεται, εξάλλου παθαίνουμε ανοσία από τα τσιμπήματα, αλλά βέβαια για κάποιους είναι επικίνδυνες κι αυτό θα πρέπει να το ελέγξουν. Πρέπει να την αγαπάς τη μέλισσα για να αποδώσει, αν δεν την αγαπάς, να μην ασχοληθείς καθόλου. Ότι δουλειά κι αν κάνεις αν τη κάνεις με αγγαρεία, δεν κάνει πράμα.
Πηγή
-Κύριε Νταουκάκη, τι προσφέρουν οι μέλισσες στο κομμάτι της παραγωγής, πέρα από την γνωστή και κοινά αποδεκτή προσφορά τους στο περιβάλλον;
Τα προϊόντα της κυψέλης είναι το μέλι, η γύρη, η πρόπολη, ο βασιλικός πολτός. Η πρόπολη είναι αυτό που μαζεύουν οι μέλισσες από τα μπουμπούκια των λουλουδιών, με το οποίο μονώνουν και απομονώνουν το εσωτερικό της κυψέλης κι αν μπει ξένο σώμα στην κυψέλη πχ ποντικός, το σκοτώνουν και τον ταριχεύουν, σκεπάζοντας τον με πρόπολη. Από αυτή προέρχεται και το γνωστό propoline.
Η γύρη είναι το ψωμί των μελισσών. Όπως είναι το ψωμί για μας είναι η γύρη για αυτές. Το μέλι είναι το φαγητό τους. Τρώγοντας μέλι και γύρη παράγουν βασιλικό πολτό. Αυτό το κάνουν οι μέλισσες ηλικίας μέχρι 15 ημερών. Έκτοτε δεν παράγουν.
Από όταν βγει από το κουκούλι της κάνει ορισμένες εργασίες. Όταν εκκολαφθεί μετά τις 21 μέρες, αφού γεννηθεί το αυγό, βγαίνει η εργάτιδα, η βασίλισσα βγαίνει στις 16 μέρες και ο κηφήνας στις 24. Οι εργασίες των εργάτιδων είναι ο καθαρισμός της κυψέλης, η βοήθεια στην ταξινόμηση του νέκταρ που φέρνουν απ’ έξω οι ανθολόγες και είναι και φρουροί μπροστά στην είσοδο των κυψελών, ενώ από ηλικία 10-15 ημερών, τρώγοντας μέλι και γύρη, παράγουν από τους φαρυγγικούς τους αδένες το βασιλικό πολτό και με αυτόν ταΐζουν τη βασίλισσα για όλη τη ζωή της. Για αυτό και την άνοιξη, από το Μάρτιο κι ύστερα, σε έντονες γέννες μπορεί να παράγει μωρά ημερησίως πολλαπλάσια από το βάρος της. Κι αυτό αποδίδεται στο βασιλικό πολτό, ο οποίος έχει και πολλές άλλες ευεργετικές ιδιότητες και για τον άνθρωπο.
Χρησιμοποιείται κατά της κόπωσης, δίνει ευεξία σε ασθενή άτομα, είναι τονωτικό. Βέβαια, πρέπει να τον τρως κατόπιν συνταγής γιατρού, διότι μπορεί να δημιουργήσει άλλα προβλήματα. Όπως και τη γύρη. Μπορείς να την ανακατέψεις με μέλι, αλλά την τρως και σκέτη. Όλα θέλουν προσοχή.
-Ισχύει ότι έχει μειωθεί η εργασία των μελισσών; Επειδή ξέρουμε ότι κινδυνεύουν από φυταφάρμακα.
Εμείς έχουμε ένα πρόβλημα. Ειδικά για το Ρέθυμνο και την Κρήτη είχαμε μια συγκεκριμένη ράτσα μέλισσας, η οποία έχει εκλείψει λόγω των βασιλισσών που φέρνουν απ’ έξω, οι οποίες είναι άλλες ράτσες. Φέρνουν την ιταλική, τη μακεδονική, από τον Καύκασο, διάφορες ράτσες και επειδή η γονιμοποίηση γίνεται στον αέρα φυσικά, γιατί τεχνητά γίνεται μόνο σε εργαστήρια, υπάρχει πρόσμιξη των διαφόρων φυλών και έχει εκφυλιστεί η κρητική ράτσα, η οποία για χιλιάδες χρόνια είχε εγκλιματιστεί στον τόπο το δικό μας, ήταν πιο άγρια, πιο επιθετική, αλλά και πιο παραγωγική. Τώρα δεν υπάρχει.
Σε ό, τι αφορά τα νεονικοτινοειδή, αυτά είναι φυτοφάρμακα που τα χρησιμοποιούν στη γεωργία. Εδώ στην Κρήτη δε νομίζω να έχουμε τόσο πρόβλημα. Νομίζω πως τα χρησιμοποιούν στα βαμβάκια και η μέλισσα το παίρνει αντί για γύρη, οπότε δηλητηριάζεται.
-Διαβάζαμε σχετικά ότι τα φάρμακα αυτά μπορεί να αποπροσανατολίζουν τις μέλισσες και αυτές δεν μπορούν να επιστρέψουν στις κυψέλες τους. Τι σημαίνει το να μη γυρίζει μια μέλισσα στην κυψέλη της;
Καταρχήν η μέλισσα γυρίζει στην κυψέλη τη δικιά της. Βέβαια, γίνονται ευπρόσδεκτες σε άλλες κυψέλες σε εποχές έντονης ανθοφορίας, όταν και γυρίζουν φορτωμένες από τον αγρό. Αν κάποια πάει να μπει σε κυψέλη άλλης μέλισσας, δεν την αφήνουν οι φρουροί-μέλισσες που στέκονται στην πόρτα, όμως αν είναι φορτωμένη με γύρη την αφήνουν και μπαίνει. Αποπροσανατολισμός πάντα υπήρχε για αυτό και χρησιμοποιούμε διάφορα χρώματα στις κυψέλες. Η μέλισσα είναι το μόνο ζωντανό εκτός από τον άνθρωπο που γνωρίζει χρώματα. Γνωρίζει πέντε χρώματα. Υπήρχε ένας μεγάλος εντομολόγος, ο Καρλ Φριτς, Γερμανός, ο οποίος καθόρισε ποια χρώματα γνωρίζει η μέλισσα. Είναι το κίτρινο, το άσπρο, το κόκκινο, το μπλε και το μαύρο. Το κόκκινο και το μαύρο το βλέπει το ίδιο. Φτιάχνουμε λοιπόν τις κυψέλες με αυτά τα χρώματα.
Τώρα έχουμε και καινούριες αρρώστιες, όπως η βαρροϊκή ακαρίαση και άλλες. Τα φυτοφάρμακα εξασθενίζουν τον οργανισμό της μέλισσας και είναι ευάλωτη και σε άλλες αρρώστιες.
Τώρα τελευταία υπάρχει μια τάση προς αύξηση των μελισσών στην Κρήτη γενικότερα. Βέβαια παλαιότερα, εγώ και πολλοί άλλοι το μέλι που παράγαμε ήταν μέλι ανοιξιάτικο, δηλαδή από διάφορα λουλούδια, και το μέλι από το θυμαράκι. Εγώ πχ πήγαινα στα Σφακιά στο Φραγκοκάστελο και πήγαινα τις μέλισσες για το θυμαράκι. Τώρα πηγαίνω και στα πευκοδάση. Πευκοδάση υπάρχουν στην Κρήτη προς το Λασίθι, στη Σελάκανο, υπάρχουν προς τη Βιάννο, υπάρχουν κοντά στη Μεσσαρά και στα Σφακιά, πάνω στην Ανώπολη, από την Αράδαινα μέχρι το Αι-Γιάννη. Λόγω της κρίσης κινείται το πράγμα και είναι και μια ασχολία ευχάριστη. Όποιος ασχολείται με τις μέλισσες αισθάνεται ικανοποίηση, όταν βέβαια πηγαίνουν και καλά. Υπάρχουν και κακές στιγμές. Είτε πάντως προσδοκάς είτε δεν προσδοκάς κέρδος, η μέλισσα προσφέρει πάρα πολλά στη φύση.
-Αν εκλείψει η μέλισσα τι σημαίνει αυτό για τον άνθρωπο και τη φύση;
Πολλά λέγονται και πολλά έχω διαβάσει. Δεν ξέρω βέβαια κατά πόσο ευσταθούν ή δεν ευσταθούν. Δηλαδή δε θα υπάρχει η μέλισσα και δε θα υπάρχουμε ούτε εμείς; Η ωφέλεια του περιβάλλοντος πάντως είναι γεγονός. Η γονιμοποίηση των λουλουδιών γίνεται από τα διάφορα έντομα και ο μεγαλύτερος πληθυσμός από αυτά είναι οι μέλισσες. Στην Αμερική νοικιάζουν μελισσοκομεία ολόκληρα και τα πάνε σε μεγάλους οπωρώνες με πορτοκαλιές για γονιμοποίηση και παραγωγή καρπού. Διότι αν δεν επέμβει το έντομο, δε θα φάμε. Δεν έχει αξία δηλαδή μόνο το μέλι, η γύρη και ο πολτός, αλλά η όλη διεργασία που γίνεται στη φύση.
-Τέλος βλέπουμε ότι κόσμος φαίνεται να επιστρέφει στη φύση ελέω κρίσης και δη νέοι άνθρωποι. Τι έχετε να πείτε σε αυτούς;
Έχει «ψωμί» η μέλισσα, βέβαια με την κρίση έχει ελαττωθεί πολύ η ζήτηση.
Όμως είναι αφορμή η κρίση για να γυρίσουμε στη φύση, κι αφού θα επιστρέψουμε η ασχολία με τη μέλισσα είναι πολύ ευχάριστη και είναι και αποδοτική. Ο πολύς κόσμος τη φοβάται επειδή έχει το κεντρί, αλλά δεν είναι τίποτα, αντιμετωπίζεται, εξάλλου παθαίνουμε ανοσία από τα τσιμπήματα, αλλά βέβαια για κάποιους είναι επικίνδυνες κι αυτό θα πρέπει να το ελέγξουν. Πρέπει να την αγαπάς τη μέλισσα για να αποδώσει, αν δεν την αγαπάς, να μην ασχοληθείς καθόλου. Ότι δουλειά κι αν κάνεις αν τη κάνεις με αγγαρεία, δεν κάνει πράμα.
Πηγή
Δημοσίευση σχολίου