Στο κείμενο με τίτλο «Εποχιακοί Μελισσοκομικοί Χειρισμοί», περιγράφονται οι γενικότερες εργασίες και ο προγραμματισμός των ενεργειών των Ελλήνων μελισσοκόμων, με προσπάθεια ν’ ανταποκρίνονται στις ανάγκες της μελισσοκομίας σ’ όλα τα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας. Οι εποχιακοί μελισσοκομικοί χειρισμοί δίδονται κατά μήνα, ακολουθώντας τη σειρά του ημερολογιακού έτους, από τον Ιανουάριο έως τον Δεκέμβριο.
ΜΑΪΟΣ
Η πρακτική να δίνονται συμβουλές, γραπτές ή προφορικές, μελισσοκομικών χειρισμών για μικρές χρονικές περιόδους, π.χ. κάθε δίμηνο ή μήνα, έχει τη δυσκολία της εφαρμογής των χειρισμών σ’ ένα ευρύ γεωγραφικό πεδίο, όπως είναι η Ελλάδα, δυσκολία που γίνεται μεγαλύτερη από το έντονο ανάγλυφο της χώρας και τις σημαντικές κλιματολογικές διαφορές.
ΜΑΪΟΣ –ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΣ ΜΗΝΑΣ
Ο μήνας των λουλουδιών, ο μυρωδάτος Μάης, για πολλές περιοχές της χώρας μας είναι δύσκολος και κρίσιμος μήνας.
Για τους παρακάτω λόγους τον θεωρώ επικίνδυνο μήνα.
• Έρχεται μετά από ένα μήνα (Απρίλιο) με εκτεταμένη εκτροφή γόνου στα μελίσσια, αποτέλεσμα να έχουν αυξημένες απαιτήσεις σε διατροφή των ακμαίων μελισσών καθώς και του γόνου, που φυσικά συνεχίζεται σε πολλά πλαίσια. Τον Μάιο ο πληθυσμός του μελισσιού είναι στο ανώτατο σημείο.
• Προηγείται του Ιουνίου, βασικότατου μήνα για πολλές περιοχές της χώρας μας αφού είναι ο μήνας του θυμαριού και του Έλατου.
• Συχνά χαρακτηρίζεται από ανομβρία με αποτέλεσμα η λοχερή βλάστηση των προηγούμενων μηνών να μετατρέπεται σε φρύγανα, ιδιαίτερα στις Νότιες περιοχές, αλλά και στις πεδινές όλης της χώρας.
• Σε χρονιές με υψηλές βροχοπτώσεις, που ευνοούν την νεκταροέκκριση, αυξάνεται ο κίνδυνος των ανεξέλεγκτων σμηνουργιών, ανεπιθύμητο φαινόμενο φυσικό και αναγκαίο μεν, αλλά επιζήμιο, αφού αδυνατίζει τα μελίσσια, χάνονται βασίλισσες και μέλισσες, χάνεται μελλοντική παραγωγή.
• Οι ***πιπέρι***ήλιες πτήσεις των παρθένων βασιλισσών πραγματοποιούνται ως επί το πλείστον τον Μάιο και η επιτυχία τους βασίζεται σε ομαλές καιρικές συνθήκες, κυρίως για την επιβίωση των απαραίτητων κηφήνων. Από τα παραπάνω, ο μελισσοκόμος εκτιμώντας την περίπτωση των δικών του μελισσιών, πρέπει:
• Να φροντίσει να διατηρηθεί ο μεγάλος αριθμός των μελισσιών, ακμαίες μέλισσες και γόνος, στα μελίσσιά του και να μη έχει απώλειες, είτε από έλλειψη τροφής, γεγονός πολύ συνηθισμένο τον Μάιο, είτε από λανθασμένους χειρισμούς που μπορεί να προκαλέσουν λεηλασία ή έκθεση των μελισσών σε δηλητήρια (ψεκασμοί γειτονικών καλλιεργειών)
• Στην προσπάθεια του ο μελισσοκόμος να μη στερηθούν τα μελίσσια του τον Μάιο τις απαραίτητες ποσότητες μελιού, έχει σύμμαχο την ανοιξιάτικη μελιτοέκκριση του πεύκου. Οι εκκρίσεις του «εργάτη» στα πεύκα τον Μάρτιο – Απρίλιο είναι άφθονες και γίνονται ορατές καθώς πέφτουν και μουσκεύουν στο έδαφος, αφού οι μέλισσες δεν είναι σε θέση να τις απορροφήσουν όλες. Το ανοιξιάτικο λοιπόν πευκόμελο, τρέφει τα μελίσσια τον Μάιο και διατηρεί τη δύναμή τους (πληθυσμό και γόνο) για τις σπουδαίες ανθοφορίες, του θυμαριού και άλλων αρωματικών φυτών του Ιουνίου και της μελιτοέκκρισης του έλατου, που ξεκινούν στα τέλη Μαΐου και συνεχίζονται ολόκληρο τον Ιούνιο. Τα δύο αυτά μελισσοκομικά φυτά (θυμάρια και έλατα) συγκεντρώνουν το 50% των μελισσιών της Ελλάδας (προσωπική εκτίμηση).
• Εάν χρειασθεί να τροφοδοτήσει τα μελίσσια του τον Μάιο, ο μελισσοκόμος πρέπει να είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει.
1) Υψηλές δαπάνες για την αγορά ζάχαρης.
2) Σημαντική δαπάνη εργασίας.
3)Την πιθανότητα λεηλασίας. Σιρόπια και πλαίσια με μέλι δεν αφήνονται εκτεθειμένα έστω και για λίγα λεπτά, ιδίως όταν είναι φτωχή η νεκταροέκκριση («δεν βρίσκουν τα μελίσσια νέκταρ»)
4)Την πιθανότητα πρόκλησης σμηνουργίας σε μεγάλο αριθμό μελισσιών του.
Γενικότερα η αποφυγή της δύσκολης αυτής περιόδου (το «κενό» του Μαΐου) όπως το ονομάζουν οι μελισσοκόμοι της Κρήτης), γίνεται έμμεσα. Η μετακίνηση των μελισσιών σε ορεινές περιοχές είναι μία πρακτική που εφαρμόζουν παραδοσιακά οι μελισσοκόμοι της ηπειρωτικής χώρας, ούτως ώστε να έχουν το μελισσοκομείο τους σε «παρατεταμένη άνοιξη», είναι όμως από τις δυσκολότερες μεταφορές.
• Δυνατά (διώροφα συνήθως) και βαριά μελίσσια, υψηλές θερμοκρασίες, μακρινές μεταφορές. Αν σκεφθούμε όμως τις βελτιωμένες συνθήκες των τελευταίων χρόνων (ασφάλτινος ή καλοστρωμένος δρόμος, ευρύχωρα και γρήγορα αυτοκίνητα) σε σύγκριση με αυτές των προηγούμενων δεκαετιών (μεταφορικά ζώα, περπάτημα τη νύχτα και δύο – τρεις ημέρες ταξίδι για 100 – 150 χιλιόμετρα), λέμε «Μάιος είναι και θα περάσει».
ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΑ ΦΥΤΑ MAIOY
Ανθυλλίδα – Σμύρος – Σμυρνιά
Ανθεκτικός θάμνος στις καιρικές συνθήκες και γενικότερα στις καταπονήσεις, όπως πάτημα ή βόσκηση από ζώα, συναγωνισμό με άλλα φυτά, στις άγονες και ακαλλιέργητες περιοχές που ευδοκιμεί. Το ύψος του δεν ξεπερνά τα 50 - 80 εκατοστά και τα στενά πράσινα φύλλα
του περιορίζουν την εξάτμιση του νερού. Έτσι η σμυρνιά είναι φυτό ανθεκτικό στην ξηρασία και στους ανέμους. Τα κίτρινα, ευωδιαστά λουλούδια της είναι πόλος έλξης των μελισσών και αν οι βροχές που προηγήθηκαν της άνθησης ήταν αρκετές, τότε η επιτυχία της ανθοφορίας είναι εξασφαλισμένη. Η αντοχή της ανθοφορίας στις αντίξοες καιρικές συνθήκες, η κλιμάκωσή της από τα χαμηλότερα σε μεγαλύτερα υψόμετρα είναι δυνατόν να κλιμακώσουν την περίοδο άνθησης και πέραν του μηνός. Πάντως ο Ιούνιος είναι ο κυριότερος μήνας εκμετάλλευσής της από τις μέλισσες, η ανθοφορία αρχίζει στα χαμηλά από τον Μάιο. Τον νέκταρ και το μέλι είναι λαμπερό ανοικτόχρωμο κίτρινο με υπέροχο άρωμα. Οι μέλισσες κτίζουν πολλά κεριά στο αλογοθύμαρο, όπως είναι γνωστή η σμυρνιά σε πολλά μέρη (στη Ζάκυνθο την ονομάζουν Τσαρίχα, στην Κάρπαθο Νιάκι) ένα μάλιστα χαρακτηριστικό, ίσως μοναδικό είναι ότι τα φρεσκοκτισμένα κεριά έχουν χρώμα ζωηρό κίτρινο, αντί του συνηθισμένου άσπρου. Θεωρείται και είναι σπουδαίο μελισσοκομικό φυτό, διαδεδομένο σ’ όλη την ηπειρωτική και νησιώτικη Ελλάδα.
Δημήτρης Τσέλλιος
Γεωπόνος Αναπληρωτής Ερευνητής ΕΘΙΑΓΕ
Διευθυντής Ινστιτούτου Μελισσοκομίας
Δημοσίευση σχολίου