ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ
Παρασκευή 28 Ιουνίου 2024
ΤΙ ΘΑ ΕΛΕΓΑ ΣΕ ΕΝΑΝ ΝΕΟ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΟ!!!! (ΤΣΙΜΙΝΙΣ ΙΣΙΔΩΡΟΣ)
Τρίτη 25 Ιουνίου 2024
ΜΕ «ΕΡΗΜΟΠΟΙΗΣΗ» ΚΙΝΔΥΝΕΥΕΙ ΤΟ ΕΝΑ ΤΡΙΤΟ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ!!! (ΒΙΝΤΕΟ)
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία
Περίπου 2,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι εξαρτώνται άμεσα από τη γεωργία, αλλά 52% της γης που χρησιμοποιείται για τη γεωργία επηρεάζεται μετρίως ή σοβαρά από την υποβάθμιση του εδάφους.
Λόγω της ξηρασίας και της ερημοποίησης, 120 εκατ. στρέμματα χάνονται κάθε χρόνο (230 στρέμματα ανά λεπτό). Μέσα σε έναν χρόνο, θα μπορούσαν να έχουν αναπτυχθεί 20 εκατομμύρια τόνοι σιτηρών.
Το 74% των φτωχών επηρεάζονται άμεσα από την υποβάθμιση της γης παγκοσμίως.
Από 8.300 είδη ζώων, 8% εξαφανίζονται και 22% κινδυνεύουν να εξαφανιστούν.
Πάνω από 80% της ανθρώπινης διατροφής παρέχεται από τα φυτά. Μόνο τρεις καλλιέργειες δημητριακών -το ρύζι, ο αραβόσιτος και το σιτάρι- παρέχουν το 60% της ενεργειακής πρόσληψης.
Το 80% των ανθρώπων που ζουν σε αγροτικές περιοχές στις αναπτυσσόμενες χώρες βασίζονται σε παραδοσιακά φυτικά φάρμακα για τη βασική υγειονομική τους περίθαλψη.
«Η ερημοποίηση συνιστά τεράστια απειλή ειδικά για τη λεκάνη της Μεσογείου» επισημαίνει μιλώντας στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο ακαδημαϊκός Χρήστος Ζερεφός. «Η γνώση αυτή προέρχεται τόσο από τα μοντέλα προβλέψεων για τα επόμενα 70 με 80 χρόνια όσο και από το παρελθόν» επισημαίνει ο ίδιος. Όπως υπενθυμίζει, ο πρώτος που περιέγραψε αυτό το φαινόμενο ήταν ο Αριστοτέλης στα «Μετεωρολογικά» του. «Εκεί αναρωτιέται πώς έγινε έρημος η Σαχάρα. Και αναφέρεται σε μια μεγάλη κλιματική αλλαγή για τους μηχανισμούς της οποίας θέτει ερωτήματα» λέει.
Εκατό χώρες στον κόσμο, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, το ένα τρίτο των εδαφών της οποίας υπόκειται σε υψηλό δυνητικό κίνδυνο είναι οι αριθμοί της ερημοποίησης, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, ο οποίος καθιέρωσε την 17η Ιουνίου ως παγκόσμια ημέρα ευαισθητοποίησης για την αντιμετώπιση του φαινομένου.
Οι αριθμοί λένε ακόμη πως έως το 2025 περισσότεροι από 1,8 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα έρθουν αντιμέτωποι με το πρόβλημα της παντελούς έλλειψης νερού, ενώ τα δυο τρίτα του πλανήτη θα ζουν με την αγωνία της εξάντλησης των αποθεμάτων. Λένε ακόμη πως η ερημοποίηση θα προκαλέσει περισσότερους θανάτους από κάθε άλλη φυσική καταστροφή και πως εξαιτίας του φαινομένου περισσότεροι από 135 εκατομμύρια άνθρωποι θα υποχρεωθούν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους.
Αν υπάρχει μια σημαντική διαφορά με το παρελθόν αυτή είναι η ταχύτητα με την οποία εκδηλώνεται το φαινόμενο. Και σε αυτή την ιλιγγιώδη ταχύτητα πρωτεύοντα ρόλο έχει ο άνθρωπος. «Το χαρακτηριστικό της αποσταθεροποίησης του κλίματος που οφείλεται στον άνθρωπο είναι ότι η αποσταθεροποίηση αυτή εκδηλώνεται σε πολύ μικρή χρονική περίοδο. Στο παρελθόν η αλλαγή αυτή ξεκινούσε και ολοκληρωνόταν σε ένα διάστημα χιλιάδων ετών» εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Ζερεφός.
«Σήμερα ξέρουμε ότι υπήρξε μια παρατεταμένη περίοδος ξηρασίας στην εποχή του χαλκού, η οποία σύμφωνα με κάποιους μελετητές διήρκησε τριάντα χρόνια και σύμφωνα με άλλους ακόμη και τριακόσια. Είναι η περίοδος που κατέβηκαν οι Δωριείς από τον Βορρά και κατέλαβαν το Άργος και τις Μυκήνες για να αλλάξει η ροή της Ιστορίας» λέει ο διακεκριμένος ακαδημαϊκός.
Η ανατολική Πελοπόννησος, που κατέλαβαν τότε οι Δωριείς, θεωρείται σήμερα υψηλού κινδύνου. Στο κόκκινο βρίσκονται ακόμη όλα τα νησιά του Αιγαίου, καθώς και τμήματα της Στερεάς Ελλάδας και της Εύβοιας, καθώς και της Θεσσαλίας, της Μακεδονίας, της Θράκης, όπως και η Κεντρική και η Νοτιοανατολική Κρήτη.
Επιστρέφοντας στο παρελθόν, άλλες γνωστές περίοδοι ξηρασίας ήταν αυτή που ξεκίνησε περίπου το 100 μΧ, ενώ άλλη μία σημειώθηκε κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους. «Πιο πρόσφατα, τη δεκαετία του 1970, ξεκίνησε μια νέα περίοδος ξηρασίας στη Βορειοδυτική Αφρική, η οποία διαρκεί δυστυχώς μέχρι σήμερα. Από εκείνη την περιοχή είχαμε τους πρώτους οικολογικούς πρόσφυγες καθώς εξαιτίας της ξηρασίας επεκτάθηκε η έρημος προς τη Σαβάνα» αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Χρήστος Ζερεφός.
Ο καύσωνας φέρνει ξηρασία και ερημοποίηση, απειλή για το 40% της Ελλάδας |05/08/2021 | ΕΡΤ
«Ξέρουμε ότι ο υδροφόρος ορίζοντας στη Βόρεια Αφρική κατεβαίνει και ότι σε οάσεις όπως είναι η Φαράν, στη χερσόνησο του Σινά, που άλλοτε ανέβλυζε το νερό επίγεια -κι εγώ θυμάμαι ως παιδί- τώρα είναι σε βάθος πάνω από 20 και 30 μέτρα. Το γεγονός ότι αυτή η αλλαγή επισυμβαίνει στη διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου σημαίνει πολλά. Το κλίμα πάντα άλλαζε. Αλλά η ανθρώπινη παρέμβαση επέτεινε αυτές τις αλλαγές και γι’ αυτό βλέπουμε αυτά τα φαινόμενα» προσθέτει.
Σύμφωνα με τον ίδιο, ο άνθρωπος ευθύνεται κατά 30% με 35% για την αλλαγή του κλίματος. «Εάν δεν κάνουμε κάτι σε λίγο θα ευθύνεται κατά 70% και 80%» επισημαίνει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Ζερεφός.
Διεθνής Κατάσταση
Οι αριθμοί λένε ακόμη πως έως το 2025 περισσότεροι από 1,8 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα έρθουν αντιμέτωποι με το πρόβλημα της παντελούς έλλειψης νερού, ενώ τα δυο τρίτα του πλανήτη θα ζουν με την αγωνία της εξάντλησης των αποθεμάτων. Λένε ακόμη πως η ερημοποίηση θα προκαλέσει περισσότερους θανάτους από κάθε άλλη φυσική καταστροφή και πως εξαιτίας του φαινομένου περισσότεροι από 135 εκατομμύρια άνθρωποι θα υποχρεωθούν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους.
Αν υπάρχει μια σημαντική διαφορά με το παρελθόν αυτή είναι η ταχύτητα με την οποία εκδηλώνεται το φαινόμενο.
Και σε αυτή την ιλιγγιώδη ταχύτητα πρωτεύοντα ρόλο έχει ο άνθρωπος.
«Το χαρακτηριστικό της αποσταθεροποίησης του κλίματος που οφείλεται στον άνθρωπο είναι ότι η αποσταθεροποίηση αυτή εκδηλώνεται σε πολύ μικρή χρονική περίοδο.
Τι λέει η Ιστορία
«Σήμερα ξέρουμε ότι υπήρξε μια παρατεταμένη περίοδος ξηρασίας στην εποχή του χαλκού, η οποία σύμφωνα με κάποιους μελετητές διήρκησε τριάντα χρόνια και σύμφωνα με άλλους ακόμη και τριακόσια. Είναι η περίοδος που κατέβηκαν οι Δωριείς από τον Βορρά και κατέλαβαν το Άργος και τις Μυκήνες για να αλλάξει η ροή της Ιστορίας», λέει ο διακεκριμένος ακαδημαϊκός.
Η ανατολική Πελοπόννησος, που κατέλαβαν τότε οι Δωριείς, θεωρείται σήμερα υψηλού κινδύνου. Στο «κόκκινο» βρίσκονται ακόμη όλα τα νησιά του Αιγαίου, καθώς και τμήματα της Στερεάς Ελλάδας και της Εύβοιας, καθώς και της Θεσσαλίας, της Μακεδονίας, της Θράκης, όπως και η Κεντρική και η Νοτιοανατολική Κρήτη.
Επιστρέφοντας στο παρελθόν, άλλες γνωστές περίοδοι ξηρασίας ήταν αυτή που ξεκίνησε περίπου το 100 μ.Χ., ενώ άλλη μία σημειώθηκε κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους.
Θα ακολουθήσει άρθρο για το πως κάνουμε γόνιμο χώμα Μείνετε συντονισμένοι!
«Πιο πρόσφατα, τη δεκαετία του 1970, ξεκίνησε μια νέα περίοδος ξηρασίας στη Βορειοδυτική Αφρική, η οποία διαρκεί δυστυχώς μέχρι σήμερα. Από εκείνη την περιοχή είχαμε τους πρώτους οικολογικούς πρόσφυγες καθώς εξαιτίας της ξηρασίας επεκτάθηκε η έρημος προς τη Σαβάνα»
Το Μέλλον
Σε υψηλό δυνητικό κίνδυνο «ερημοποίησης» υπόκειται το ένα τρίτο των ελληνικών εδαφών, σύμφωνα με έρευνα του ΟΗΕ.
«Η ερημοποίηση συνιστά τεράστια απειλή, ειδικά για τη λεκάνη της Μεσογείου» επισημαίνει μιλώντας στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο ακαδημαϊκός, Χρήστος Ζερεφός.
«Η γνώση αυτή προέρχεται τόσο από τα μοντέλα προβλέψεων για τα επόμενα 70 με 80 χρόνια όσο και από το παρελθόν» επισημαίνει ο ίδιος. Όπως υπενθυμίζει, ο πρώτος που περιέγραψε αυτό το φαινόμενο ήταν ο Αριστοτέλης στα «Μετεωρολογικά» του.
«Εκεί αναρωτιέται πώς έγινε έρημος η Σαχάρα. Και αναφέρεται σε μια μεγάλη κλιματική αλλαγή για τους μηχανισμούς της οποίας θέτει ερωτήματα», λέει.
Εκατό χώρες στον κόσμο, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, το ένα τρίτο των εδαφών της οποίας υπόκειται σε υψηλό δυνητικό κίνδυνο είναι οι αριθμοί της ερημοποίησης, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, ο οποίος καθιέρωσε την 17η Ιουνίου ως παγκόσμια ημέρα ευαισθητοποίησης για την αντιμετώπιση του φαινομένου.
Με «ερημοποίηση» κινδυνεύει το ένα τρίτο των εδαφών της Ελλάδας
«Ξέρουμε ότι ο υδροφόρος ορίζοντας στη Βόρεια Αφρική κατεβαίνει και ότι σε οάσεις όπως είναι η Φαράν, στη χερσόνησο του Σινά, που άλλοτε ανέβλυζε το νερό επίγεια -κι εγώ θυμάμαι ως παιδί- τώρα είναι σε βάθος πάνω από 20 και 30 μέτρα. Το γεγονός ότι αυτή η αλλαγή επισυμβαίνει στη διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου σημαίνει πολλά. Το κλίμα πάντα άλλαζε. Αλλά η ανθρώπινη παρέμβαση επέτεινε αυτές τις αλλαγές και γι’ αυτό βλέπουμε αυτά τα φαινόμενα», προσθέτει.
Σύμφωνα με τον ίδιο, ο άνθρωπος ευθύνεται κατά 30% με 35% για την αλλαγή του κλίματος.
«Εάν δεν κάνουμε κάτι σε λίγο θα ευθύνεται κατά 70% και 80%» επισημαίνει ο κ. Ζερεφός.
Μέχρι το 2030, η παραγωγή τροφίμων θα απαιτήσει περισσότερα από 300 εκατομμύρια εκτάρια επιπλέον γη. Μέχρι το 2030, η βιομηχανία μόδας αναμένεται να χρησιμοποιήσει 35% περισσότερη γη, ή περισσότερα από 115 εκατομμύρια εκτάρια, που ισοδυναμεί με το μέγεθος της Κολομβίας. Πάνω από το 70% των φυσικών οικοσυστημάτων έχουν διαταραχθεί. Ο αριθμός αυτός θα μπορούσε να αυξηθεί στο 90% έως το 2050.
Τι προκαλεί απερήμωση; και Τι μπορούμε να κάνουμε
Η ερημοποίηση λαμβάνει χώρα όταν:
Τα δένδρα και τα φυτά που συγκρατούν το χώμα αφαιρούνται για καυσόξυλα και ξυλεία, ή για να καθαριστεί η γη για καλλιέργεια.
Τα ζώα τρώνε τα χόρτα και διαβρώνουν το έδαφος με τις οπλές τους.
Από την εντατική καλλιέργεια εξαντλούνται τα θρεπτικά συστατικά στο έδαφος.
Η διάβρωση του αέρα και του νερού επιδεινώνει την καταστροφή, απομακρύνοντας το φυτικό έδαφος και αφήνοντας πίσω ένα εξαιρετικά στείρο μίγμα σκόνης και άμμου. Ο συνδυασμός αυτών των παραγόντων μετατρέπει την υποβαθμισμένη γη σε έρημο.
Επιπτώσεις της απερήμωσης
Το ζήτημα της ερημοποίησης δεν είναι καινούργιο- διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ανθρώπινη ιστορία, συμβάλλοντας στην κατάρρευση αρκετών μεγάλων αυτοκρατοριών και την εκτόπιση των τοπικών πληθυσμών.
Είναι ένα παγκόσμιο και διαχρονικό ζήτημα, με σοβαρές συνέπειες για τη βιοποικιλότητα, την οικολογική ασφάλεια, την εξάλειψη της φτώχειας, την κοινωνικοοικονομική σταθερότητα και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Η ερημοποίηση σε αριθμούς
Περίπου 2,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι εξαρτώνται άμεσα από τη γεωργία, αλλά 52% της γης που χρησιμοποιείται για τη γεωργία επηρεάζεται μετρίως ή σοβαρά από την υποβάθμιση του εδάφους.
Λόγω της ξηρασίας και της ερημοποίησης, 120 εκατ. στρέμματα χάνονται κάθε χρόνο (230 στρέμματα ανά λεπτό). Μέσα σε έναν χρόνο, θα μπορούσαν να έχουν αναπτυχθεί 20 εκατομμύρια τόνοι σιτηρών.
Το 74% των φτωχών επηρεάζονται άμεσα από την υποβάθμιση της γης παγκοσμίως.
32 χρόνια αστικοποίησης και κλιματικής αλλαγής μέσα σε ένα συγκλονιστικό timelapse
Βιοποικιλότητα
Από τις 8.300 γνωστές φυλές ζώων, 8% εξαφανίζονται και 22% κινδυνεύουν να εξαφανιστούν.
Πάνω από 80% της ανθρώπινης διατροφής παρέχεται από τα φυτά. Μόνο τρεις καλλιέργειες δημητριακών -το ρύζι, ο αραβόσιτος και το σιτάρι- παρέχουν το 60% της ενεργειακής πρόσληψης.
Το 80% των ανθρώπων που ζουν σε αγροτικές περιοχές στις αναπτυσσόμενες χώρες βασίζονται σε παραδοσιακά φυτικά φάρμακα για τη βασική υγειονομική τους περίθαλψη.
Απερήμωση και φτώχεια
Περίπου δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι εξαρτώνται από οικοσυστήματα σε αγροτικές περιοχές, 90% των οποίων ζουν σε αναπτυσσόμενες χώρες.
Τι μπορεί να γίνει;
Αναδάσωση και αναγέννηση δέντρων.
Διαχείριση νερού- εξοικονόμηση, επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένου νερού, συλλογή βρόχινου νερού, αφαλάτωση ή άμεση χρήση θαλασσινού νερού για φυτά που αγαπούν το αλάτι.
Σταθεροποίηση του εδάφους με τη χρήση περιφράξεων με άμμο, ιμάντων καταφυγίων και ξύλινων κουφωμάτων.
Εμπλουτισμός και υπερ-λίπανση του εδάφους μέσω φύτευσης.
Ο αγρότης διαχειρίζεται τη φυσική αναγέννηση μέσω επιλεκτικού κλαδέματος. Τα κλαδέματα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν στα πεδία αυξάνοντας έτσι την κατακράτηση του νερού στο έδαφος και μειώνοντας την εξάτμιση.
Ποιες περιοχές Κινδυνεύουν Περισσότερο
Όλα τα νησιά του Αιγαίου, περιοχές της Ανατολικής Πελοποννήσου, της Στερεάς Ελλάδας και της Εύβοιας, τμήματα της Θεσσαλίας, της Μακεδονίας και της Θράκης, καθώς και το 50% των εδαφών της Κρήτης κατατάσσονται μεταξύ των περιοχών ‘‘υψηλού κινδύνου’’! Η ερημοποίηση «χτυπά» την Ελλάδα.
Ως ερημοποίηση, ορίζεται η υποβάθμιση, η μείωση του βάθους και της γονιμότητας του εδάφους και της βλάστησης. Αυτό πρακτικά μεταφράζεται σε μείωση ή ακόμα και απώλεια της παραγωγικότητας των γεωργικών και δασικών εκτάσεων, κυρίως λόγω της διάβρωσης. ‘‘Η διαδικασία της ερημοποίησης έχει ξεκινήσει για τα καλά στη χώρα μας και η κατάσταση θα είναι μη αναστρέψιμη, εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα για την καταπολέμησή της’’, υποστηρίζει ο καθηγητής εδαφολογίας στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Κωνσταντίνος Κοσμάς μιλώντας στη Natura nrg.
Πού οφείλεται;
- Ο υπερπληθυσμός και η εξάπλωση των πόλεων που οδηγεί σε αλλαγή χρήσης γης από δάσος σε γεωργικό έδαφος ή από γεωργικό έδαφος σε αστική χρήση.
- Η ανάπτυξη οδικών αρτηριών και άλλων εγκαταστάσεων που διασπά τη γεωμορφολογία πολλών περιοχών.
- Μη αποδεκτές γεωργικές πρακτικές, όπως η εντατική καλλιέργεια, η υπερβολική χρήση λιπασμάτων και η υπεράντληση του υπόγειου νερού.
- Η υπερβολική εκμετάλλευση και η καταστροφή των δασών εξαιτίας των πυρκαγιών, της υπερβόσκησης και της υπερβολικής υλοτομίας.
Εκτός όμως από την καταστροφή του περιβάλλοντος, η ερημοποίηση έχει σοβαρές κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες. ‘‘Εάν το έδαφος δεν αποδίδει, αμέσως μειώνεται η παραγωγή για τους αγρότες και περιορίζεται έτσι το εισόδημά τους. Λιγότερη παραγωγή σημαίνει υψηλότερες τιμές για όλους εμάς, αλλά και μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών. Πώς να ζήσει κανείς σε μια έρημη περιοχή;’’ σημειώνει ο Κωνσταντίνος Κοσμάς.
Ποιες περιοχές απειλούνται;
Βάσει των μετρήσεων της Ελληνικής Επιτροπής για την καταπολέμηση της ερημοποίησης το…- 34% των περιοχών της χώρας μας θεωρείται υψηλού κινδύνου
- 49% μέτριου κινδύνου
- 17% χαμηλού κινδύνου
Μεταξύ των περιοχών ‘‘υψηλού κινδύνου’’ κατατάσσονται όλα τα νησιά του Αιγαίου, περιοχές της Ανατολικής Πελοποννήσου. Επίσης, περιοχές της Στερεάς Ελλάδας και της Εύβοιας, τμήματα της Θεσσαλίας, της Μακεδονίας και της Θράκης, καθώς και το 50% των εδαφών της Κρήτης!
Μικρότερο κίνδυνο διατρέχουν τα εδάφη των περιοχών της Κεντρικής Ελλάδας και τα Ιόνια νησιά. Μηδαμινή είναι η απειλή του φαινομένου της ερημοποίησης για τις πεδινές περιοχές, με πολύ καλά αποστραγγιζόμενα και βαθιά εδάφη.
Παγκόσμια απειλή
Το φαινόμενο δεν περιορίζεται στις γνωστές ερήμους, αλλά απειλεί πολλές περιοχές της γης τόσο θερμές όσο και ψυχρές (όπως η Ισλανδία). Είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η περιοχή της Μεσογείου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Κίνα, όπου η έκταση των ερημοποιημένων εδαφών ανέρχεται στο 1/4 της χερσαίας επικράτειας, δηλαδή σε 1,73 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα. Εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής το πρόβλημα της Κίνας αναμένεται να μεγεθυνθεί. Οι επιστήμονες εκτιμούν πως μόλις τα 530.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα από αυτά μπορούν να ανακτηθούν ως γόνιμο έδαφος.
Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στο Πεκίνο ο Λιου Τουό, επικεφαλής των προσπαθειών αποκατάστασης της ερημοποίησης, δεν έκρυψε την απογοήτευσή του:
‘‘Δεν μπορώ να κρύψω τη θλίψη μου για τις χαμηλές επενδύσεις που διατίθενται, για την καταπολέμηση ενός από των σοβαροτέρων περιβαλλοντικών προβλημάτων. Με το σημερινό ρυθμό ανάκτησης τετραγωνικών χιλιομέτρων το χρόνο, υπολογίζω ότι θα χρειαστούμε 300 χρόνια για να αλλάξουμε την κατάσταση’’.
Σε όλο τον κόσμο, η διάβρωση των εδαφών και ιδιαίτερα γεωργικών εκτάσεων, αφορά τουλάχιστον το 10% των καλλιεργημένων εκτάσεων, που είναι περίπου 1,5 δισεκατομμύρια εκτάρια (1 εκτάριο =10 στρέμματα). Επιπλέον, το 10% της καλλιεργημένης γης έχει κάποιο βαθμό διάβρωσης που μπορεί να καταστεί καταστροφικός. Εάν φυσικά δεν ληφθούν δραστικά μέτρα διόρθωσης της διάβρωσης.
Συμβάσεις και αδράνεια
Αναγνωρίζοντας τη σοβαρότητα του προβλήματος, τα Ηνωμένα Έθνη καθιέρωσαν την 17η Ιουνίου σαν Παγκόσμια Ημέρα για την ερημοποίηση. Η Διεθνής Σύμβαση για την καταπολέμηση της ερημοποίησης και της ξηρασίας υπογράφηκε το 1994, ενώ το 2000 την υιοθέτησε και η Ελλάδα. Η χώρα μας προχώρησε σε ‘‘Εθνικό Σχέδιο Δράσης κατά της Ερημοποίησης’’ που βεβαίως ποτέ δεν υλοποιήθηκε. Αρκεί κανείς να ρίξει μια ματιά στη σελίδα 33 του ‘‘Εθνικού Σχεδίου’’ όπου εξειδικεύονται τα μέτρα αντιμετώπισης του φαινομένου. Μια δεκαετία μετά, βρισκόμαστε ακόμα στο σημείο μηδέν…
Τα εδάφη που διαβρώνονται…δεν “θεραπεύονται”
Δεν υπάρχει κάποιο μαγικό φίλτρο που να ‘‘θεραπεύει’’ τα εδάφη που διαβρώνονται. Υπάρχουν όμως μέτρα που μπορούν να ληφθούν, με στόχο τη σταδιακή αποκατάσταση της ζημιάς που έχει γίνει. Καθοριστικό ρόλο στην υποβάθμιση των εδαφών παίζουν οι ανθρώπινες δραστηριότητες ξεκινώντας από τις καταστροφικές δασικές πυρκαγιές. Από αυτές φτάνουμε την υπερενταντική καλλιέργεια και στην υπερβολική χρήση λιπασμάτων που ‘‘δηλητηριάζουν’’ το έδαφος. Αν λοιπόν αλλάξουμε νοοτροπία και πρακτικές, η ερημοποίηση του εδάφους θα περιοριστεί σημαντικά, χωρίς βεβαίως να εξαλειφθεί. Δυστυχώς όμως, η βαθιά οικονομική κρίση λειτουργεί ως άλλοθι και έτσι χαρακτηρίζεται ως ‘‘πολυτέλεια’’ όποια προσπάθεια στοχεύει στην προστασία του περιβάλλοντος και στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής. Κινδυνεύουμε όμως σε λίγα χρόνια η φράση του Προφήτη Ησαΐα «φωνή βοώντος εν τη ερήμω» να γίνει η νέα μας πραγματικότητα.
Και όμως Υπάρχει λύση
«Σε περιοχές, όμως, όπως η Κρήτη και η Κόρινθος το υπόγειο νερό αντλείται πιο γρήγορα από ό,τι μπορεί να αποκατασταθεί με φυσικό τρόπο. Αυτό σημαίνει ότι όχι μόνο μειώνονται τα αποθέματα αλλά την ίδια ώρα το θαλασσινό νερό "μολύνει" όλο το απόθεμα».
Ειδικά για τα μικρά νησιά το άρθρο προτείνει ως λύση την εφαρμογή της τεχνικής της αφαλάτωσης. «Η Ελλάδα έχει ήδη τη δυνατότητα να παράγει 20.000 κυβικά μέτρα φρέσκου νερού την ημέρα με τη μέθοδο αυτή με την κυβέρνηση να ετοιμάζεται να επεκτείνει τον αριθμό των μικρού μεγέθους τέτοιων εργοστασίων προκειμένου κάθε νησί να είναι τελείως αυτόνομο ως προς την παροχή νερού» αναφέρεται στο άρθρο στο οποίο γίνεται ειδική αναφορά σε μια μονάδα στη νήσο Στρογγύλη η οποία παίρνοντας ενέργεια από τον ήλιο παράγει 5 κ.μ. νερό την ημέρα αλλά και σε δύο μονάδες στο Καστελόριζο οι οποίο παράγουν 400 κ.μ. νερό την ημέρα με κόστος παραγωγής στο 1/5 της μεταφοράς αντίστοιχης ποσότητας νερού με πλοίο-υδροφόρα.
Πρόβλημα ωστόσο ίσως να αντιμετωπίσει τα επόμενα 30 χρόνια και η Αθήνα, σύμφωνα με τον συντάκτη του άρθρου, με την αύξηση της ζήτησης να κινείται σε ρυθμούς 6% τον χρόνο «όχι μόνο λόγω της αύξησης του πληθυσμού αλλά και λόγω της αύξησης των σπιτιών με "διψασμένους" κήπους».
Το άρθρο, πάντως, δεν μένει μόνο στις διαπιστώσεις αλλά σε αυτό περιγράφονται και προστάσεις για τη μείωση της κατανάλωσης νερού στα νοικοκυριά στα οποία αντιστοχεί το 14% της κατανάλωσης - σχεόν 177 λίτρα την ημέρα ανά άτομο. Ένα ντους μικρότερης διάρκειας μπορεί να γλιτώσεις 12 λίτρα νερό το λεπτό ενώ παρά το γεγονός ότι έχουν υιοθετηθεί τα διπλά καζανάκια ακόμα υπάρχει ποσότητα 9 λίτρων ανά πάτημα σε κάθε χρήση. Τα πλυντήρια πιάτων καταναλώνουν περίπου 8 λίτρα αντί για 60 λίγρα για πλύσιμο στο χέρι.
Η Ερευνα του National Geographic: Ελλάδα κινδυνεύει με ερημοποίηση
Την ανάγκη η Ελλάδα να λάβει μέτρα για να διασφαλίσει το «υδάτινο» μέλλον της επισημαίνει το National Geographic. Αφορμή το γεγονός ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην 26η θέση της λίστας των χωρών που αντιμετωπίζουν προβλήματα λειψυδρίας. Το στοιχείο αυτό σε συνδυασμό με την κλιματική αλλαγή φέρνει πιο κοντά τον κίνδυνο ένα 30% της επιφάνειας της Ελλάδας να γίνει έρημος μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Συνολικά η Ελλάδα έχει ένα από τα καλύτερα ποσοστά κατά κεφαλήν προμηθειών νερού ανάμεσα στις χώρες της Μεσογείου αλλά οι βροχοπτώσεις διαφέρουν σημαντικά σε όλη την επικράτεια, Σύμφωνα με τα στοιχεία ενώ οι δυτικές περιοχές είναι σχετικά υγρές και στα βουνά τους καταγράφονται 85 ίντσες βροχής το χρόνο, άλλες περιοχές μετα βίας φτάνουν τις 15 ίντσες. «Η ανισορροπία αυτή φέρνει περιοχές όπως η Αττική, η Θεσσαλονίκη και τα νησιά του νοτίου Αιγαίου αντιμέτωπες με το ενδεχόμενο ελλείψεων. Και η κλιματική αλλαγή θα κάνει τα πράγματα χειρότερα» αναφέρεται στο άρθρο του Jon Heggie για το National Geographic. O συντάκτης σημειώνει ότι μέχρι το 2050 η θερμοκρασία στην Ελλάδα θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 2 βαθμούς Κελσίου με 18% λιγότερες βροχοπτώσεις. «Οι περίοδοι ξηρασίας μπορεί να γίνουν πιο συχνές και πιο έντονες ενώ η "επαναφόρτιση" του υδροφόρου ορίζοντα, στον οποίο βασίζεται η Ελλάδα, θα συνεχίζει να μειώνεται» αναφέρεται χαρακτηριστικά και επισημαίνεται ότι στην χώρα μας περισσότερο από το 40% του πόσιμου νερού προέρχεται από τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα. «Σε περιοχές, όμως, όπως η Κρήτη και η Κόρινθος το υπόγειο νερό αντλείται πιο γρήγορα από ό,τι μπορεί να αποκατασταθεί με φυσικό τρόπο. Αυτό σημαίνει ότι όχι μόνο μειώνονται τα αποθέματα αλλά την ίδια ώρα το θαλασσινό νερό "μολύνει" όλο το απόθεμα» προστίθεται στο άρθρο.
Ερημοποίηση είναι η διαδικασία ακραίας, συνήθως μη-αναστρέψιμης, υποβάθμισης της γης σε ξηρές, ημί-ξηρες και ύφυγρες περιοχές. Αρδευόμενη και μη-αρδευόμενη γεωργική γη, λειμώνες, βοσκότοποι, δάση και δασικές εκτάσεις χάνουν τη βιολογική και οικονομική παραγωγικότητα και πολυπλοκότητα τους (UNCCD 1994). Η μετατροπή των εύφορων εδαφών σε έρημο, με κύριο ένοχο τον άνθρωπο, πλήττει σοβαρά πάνω 100 χώρες στον κόσμο. Προκαλεί εξάντληση των διαθέσιμων αποθεμάτων νερού, διάβρωση και κατολίσθηση των εδαφών, καθώς και πλημμύρες. 200 χώρες του κόσμου συντονίζουν της ενέργειές τους για την καταπολέμηση του φαινομένου, μέσω του ΟΗΕ. Προς την κατεύθυνση αυτή καθιερώθηκε και η 17η Ιουνίου ως Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ερημοποίησης.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία Περίπου 2,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι εξαρτώνται άμεσα από τη γεωργία, αλλά 52% της γης που χρησιμοποιείται για τη γεωργία επηρεάζεται μετρίως ή σοβαρά από την υποβάθμιση του εδάφους. Λόγω της ξηρασίας και της ερημοποίησης, 120 εκατ. στρέμματα χάνονται κάθε χρόνο (230 στρέμματα ανά λεπτό). Μέσα σε έναν χρόνο, θα μπορούσαν να έχουν αναπτυχθεί 20 εκατομμύρια τόνοι σιτηρών. Το 74% των φτωχών επηρεάζονται άμεσα από την υποβάθμιση της γης παγκοσμίως. Από 8.300 είδη ζώων, 8% εξαφανίζονται και 22% κινδυνεύουν να εξαφανιστούν. Πάνω από 80% της ανθρώπινης διατροφής παρέχεται από τα φυτά. Μόνο τρεις καλλιέργειες δημητριακών -το ρύζι, ο αραβόσιτος και το σιτάρι- παρέχουν το 60% της ενεργειακής πρόσληψης. Το 80% των ανθρώπων που ζουν σε αγροτικές περιοχές στις αναπτυσσόμενες χώρες βασίζονται σε παραδοσιακά φυτικά φάρμακα για τη βασική υγειονομική τους περίθαλψη.
National Geographic: Η Ελλάδα κινδυνεύει με ερημοποίηση Την ανάγκη η Ελλάδα να λάβει μέτρα για να διασφαλίσει το «υδάτινο» μέλλον της επισημαίνει το National Geographic. Αφορμή το γεγονός ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην 26η θέση της λίστας των χωρών που αντιμετωπίζουν προβλήματα λειψυδρίας. Το στοιχείο αυτό σε συνδυασμό με την κλιματική αλλαγή φέρνει πιο κοντά τον κίνδυνο ένα 30% της επιφάνειας της Ελλάδας να γίνει έρημος μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Συνολικά η Ελλάδα έχει ένα από τα καλύτερα ποσοστά κατά κεφαλήν προμηθειών νερού ανάμεσα στις χώρες της Μεσογείου αλλά οι βροχοπτώσεις διαφέρουν σημαντικά σε όλη την επικράτεια, επισημαίνει το περιοδικό. Ο χάρτης από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών το 2011, για το naturanrg.gr Σύμφωνα με τα στοιχεία ενώ οι δυτικές περιοχές είναι σχετικά υγρές και στα βουνά τους καταγράφονται 85 ίντσες βροχής το χρόνο, άλλες περιοχές μετα βίας φτάνουν τις 15 ίντσες. «Η ανισορροπία αυτή φέρνει περιοχές όπως η Αττική, η Θεσσαλονίκη και τα νησιά του νοτίου Αιγαίου αντιμέτωπες με το ενδεχόμενο ελλείψεων. Και η κλιματική αλλαγή θα κάνει τα πράγματα χειρότερα» αναφέρεται στο άρθρο του Jon Heggie για το National Geographic. O συντάκτης σημειώνει ότι μέχρι το 2050 η θερμοκρασία στην Ελλάδα θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 2 βαθμούς Κελσίου με 18% λιγότερες βροχοπτώσεις. «Οι περίοδοι ξηρασίας μπορεί να γίνουν πιο συχνές και πιο έντονες ενώ η "επαναφόρτιση" του υδροφόρου ορίζοντα, στον οποίο βασίζεται η Ελλάδα, θα συνεχίζει να μειώνεται» αναφέρεται χαρακτηριστικά και επισημαίνεται ότι στην χώρα μας περισσότερο από το 40% του πόσιμου νερού προέρχεται από τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα. «Σε περιοχές, όμως, όπως η Κρήτη και η Κόρινθος το υπόγειο νερό αντλείται πιο γρήγορα από ό,τι μπορεί να αποκατασταθεί με φυσικό τρόπο. Αυτό σημαίνει ότι όχι μόνο μειώνονται τα αποθέματα αλλά την ίδια ώρα το θαλασσινό νερό "μολύνει" όλο το απόθεμα» προστίθεται στο άρθρο. Ειδικά για τα μικρά νησιά το άρθρο προτείνει ως λύση την εφαρμογή της τεχνικής της αφαλάτωσης. «Η Ελλάδα έχει ήδη τη δυνατότητα να παράγει 20.000 κυβικά μέτρα φρέσκου νερού την ημέρα με τη μέθοδο αυτή με την κυβέρνηση να ετοιμάζεται να επεκτείνει τον αριθμό των μικρού μεγέθους τέτοιων εργοστασίων προκειμένου κάθε νησί να είναι τελείως αυτόνομο ως προς την παροχή νερού» αναφέρεται στο άρθρο στο οποίο γίνεται ειδική αναφορά σε μια μονάδα στη νήσο Στρογγύλη η οποία παίρνοντας ενέργεια από τον ήλιο παράγει 5 κ.μ. νερό την ημέρα αλλά και σε δύο μονάδες στο Καστελόριζο οι οποίο παράγουν 400 κ.μ. νερό την ημέρα με κόστος παραγωγής στο 1/5 της μεταφοράς αντίστοιχης ποσότητας νερού με πλοίο-υδροφόρα. Πρόβλημα ωστόσο ίσως να αντιμετωπίσει τα επόμενα 30 χρόνια και η Αθήνα, σύμφωνα με τον συντάκτη του άρθρου, με την αύξηση της ζήτησης να κινείται σε ρυθμούς 6% τον χρόνο «όχι μόνο λόγω της αύξησης του πληθυσμού αλλά και λόγω της αύξησης των σπιτιών με "διψασμένους" κήπους». Το άρθρο, πάντως, δεν μένει μόνο στις διαπιστώσεις αλλά σε αυτό περιγράφονται και προτάσεις για τη μείωση της κατανάλωσης νερού στα νοικοκυριά στα οποία αντιστοιχεί το 14% της κατανάλωσης - σχεδόν 177 λίτρα την ημέρα ανά άτομο. Ένα ντους μικρότερης διάρκειας μπορεί να γλιτώσεις 12 λίτρα νερό το λεπτό ενώ παρά το γεγονός ότι έχουν υιοθετηθεί τα διπλά καζανάκια ακόμα υπάρχει ποσότητα 9 λίτρων ανά πάτημα σε κάθε χρήση. Τα πλυντήρια πιάτων καταναλώνουν περίπου 8 λίτρα αντί για 60 λίγρα για πλύσιμο στο χέρι.
National Geographic - Ερημοποίηση και επισιτιστική ασφάλεια : Όπως σημειώνεται σε δημοσίευμα της Εφ. Συν. (15/6), αλληλένδετες γενεσιουργές δυνάμεις της είναι οι πλανητικές βιοφυσικές μεταβολές (βιο-γεωχημικοί κύκλοι, κλίμα, ατμόσφαιρα, ύδατα), η ζήτηση για γη (και νερό) από ένα αυξανόμενο παγκόσμιο πληθυσμό, οικονομικές και κοινωνικο-πολιτιστικές μεταβολές (παγκοσμιοποίηση, αστικοποίηση, καταναλωτισμός, εμπορευματοποίηση γης, μετανάστευση), και πλημμελή θεσμικά πλαίσια ρύθμισης των σχέσεων ανθρώπου-περιβάλλοντος από το παγκόσμιο στο τοπικό επίπεδο. Η διαθεσιμότητα παραγωγικής γης επηρεάζει κρίσιμα την επισιτιστική ασφάλεια, την κατάσταση «όπου όλοι οι άνθρωποι, σε κάθε στιγμή, έχουν υλική και οικονομική πρόσβαση σε επαρκή, ασφαλή και θρεπτική τροφή που ικανοποιεί τις διαιτητικές ανάγκες και τις διατροφικές τους προτιμήσεις για μια υγιή και ενεργή ζωή» (FAO 1996). Στον παγκοσμιοποιημένο κόσμο, η επισιτιστική ασφάλεια εξαρτάται από την επάρκεια της παραγωγής, τις τιμές τροφίμων, καυσίμων και συντελεστών παραγωγής, το εισόδημα και τη λειτουργία της επισιτιστικής/εφοδιαστικής αλυσίδας. Τα μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας του κορωνοϊού διατάραξαν αυτή την αλυσίδα και αποκάλυψαν, αφενός, την αλληλεξάρτηση των χωρών για εισαγωγές/εξαγωγές πρώτων υλών, εργατικού δυναμικού και προϊόντων και, αφετέρου, τον κομβικό ρόλο του διεθνούς εμπορίου (σημαντικού επίσης για τις πανδημίες), των μεταφορών και των τιμών των καυσίμων. Έτσι αναδείχθηκε η σημασία της τοπικής/εθνικής επισιτιστικής αυτάρκειας. Με επαρκή παραγωγή τροφίμων, προτάθηκαν (ή/και εφαρμόστηκαν): απαγόρευση εξαγωγών (προστατευτισμός, διατροφικός εθνικισμός), δημιουργία αποθεμάτων/τραπεζών τροφίμων (κυρίως βασικών ειδών διατροφής) και δημιουργία δεξαμενών εργατικού δυναμικού. Ανεπαρκής παραγωγή τροφίμων (για άλλους λόγους), θα όξυνε το πρόβλημα της επισιτιστικής ασφάλειας.
National Geographic - Αποκρίσεις : Εκτενέστατες και μακρόχρονες επιστημονικές έρευνες υποστηρίζουν -σύμφωνα με το δημοσίευμα- ότι η αντιμετώπιση της ερημοποίησης απαιτεί συντονισμένες δράσεις από το παγκόσμιο στο τοπικό επίπεδο που στοχεύουν τόσο στην πλευρά της ζήτησης για γη όσο και στην πλευρά της προσφοράς, την χρηστή επιμελητεία της γης, με κυριότερες τις δημόσιες πολιτικές, την αειφορική διαχείριση γης (Sustainable Land Management) και τον χωρικό σχεδιασμό. Οι δημόσιες πολιτικές οφείλουν να προσφέρουν πλαίσια περιβαλλοντικά και κοινωνικά χρηστής λειτουργίας των οικονομικών δραστηριοτήτων στο χώρο. Ο βαθμός ολοκλήρωσης και συντονισμού τους (policy integration) επηρεάζει κρίσιμα την αποτελεσματικότητα τους. Η αειφορική διαχείριση γης συνδυάζει σύγχρονες και παραδοσιακές τεχνολογίες και πρακτικές για (α) πρόληψη της υποβάθμισης και βελτίωση της ποιότητας των πόρων (εγγειοβελτιωτικά έργα), (β) μετριασμό των επιπτώσεων των δραστηριοτήτων και προσαρμογή σε περιβαλλοντικές και κοινωνικο-οικονομικές μεταβολές (ορθές πρακτικές χρήσης πόρων), (γ) αποκατάσταση υποβαθμισμένων περιοχών (δασώσεις, αναδασώσεις, αποκαταστάσεις γαιών). Τα πολλαπλά, βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, οφέλη της περιλαμβάνουν: ανάσχεση/μείωση της υποβάθμισης γης, μείωση της χρήσης αγροχημικών και νερού, βελτίωση της υγείας και της ικανότητας του εδάφους για δέσμευση άνθρακα που συμβάλλει στην αύξηση της παραγωγικότητας των εδαφών και της παραγωγής και στην αντιμετώπιση της παγκόσμιας υπερθέρμανσης. Οι ξηροθερμικές περιοχές αποθηκεύουν το 25% περίπου του οργανικού και σχεδόν όλο τον ανόργανο άνθρακα (ΜΕΑ 2005). Λόγω ερημοποίησης, χάνονται 300 εκατομμύρια τόνοι άνθρακα κάθε χρόνο. Την περίοδο 1980-2003, περίπου ένα δισεκατομμύριο τόνοι άνθρακα δεν δεσμεύτηκαν στο έδαφος λόγω υποβάθμισης, ποσό ίσο σχεδόν με τις ετήσιες εκπομπές άνθρακα της Ευρώπης (GBO-3 2010). Σύμφωνα με ένα σενάριο, αποκαθιστώντας 12 εκατομμύρια εκτάρια υποβαθμισμένων γαιών το χρόνο θα μείωνε δυνητικά το έλλειμμα στις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου κατά 25%. Παρά ταύτα, η ικανότητα δέσμευσης άνθρακα του εδάφους υποτιμάται στις διαπραγματεύσεις για το κλίμα (UNCCD 2007). Τέλος, ο χωρικός σχεδιασμός, υιοθετώντας οικοσυστημική (ecosystem-based) προσέγγιση, υποδεικνύει το ‘μίγμα’ των οικονομικών δραστηριοτήτων (είδος και μέγεθος), και των αντίστοιχων χρήσεων γης, που αρμόζουν στα χαρακτηριστικά μιας περιοχής, καθώς και των υλικο-τεχνικών, χωροταξικών, αναπτυξιακών και θεσμικών μέσων για να επιτευχθούν περιβαλλοντικοί, οικονομικοί και κοινωνικοί στόχοι. Στο εθνικό επίπεδο, ο στρατηγικός χωρικός σχεδιασμός θέτει σε πρώτη προτεραιότητα τον έλεγχο της υποβάθμισης του εδάφους/ερημοποίησης και την εξασφάλιση επισιτιστικής ασφάλειας και αυτάρκειας για μείωση της εξάρτησης από αστάθμητους εξωτερικούς παράγοντες (κλίμα, πρώτες ύλες, εργατικό δυναμικό, κεφάλαιο). Σε περιφερειακό και ιδιαίτερα σε τοπικό επίπεδο, η πολύ-λειτουργική χρήση της γης (multi-functional land use) – μίγμα συμβατών και συμπληρωματικών δραστηριοτήτων και χρήσεων γης (π.χ. γεωργία με ήπιο τουρισμό) – με εφαρμογή αειφορικών πρακτικών και τοπικών διαχειριστικών συστημάτων (τοπική συμμετοχή, παραδοσιακή τεχνογνωσία διαχείρισης έγγειων πόρων), επιδιώκει την περιφερειακή/τοπική επισιτιστική αυτάρκεια (παραγωγή και κατανάλωση μηδενικής απόστασης), την προστασία των έγγειων πόρων και την κοινωνικο-οικονομική ευημερία. Οι λύσεις που προκρίνονται στην πράξη, όμως, εξαρτώνται από τις εκάστοτε πολιτικές προτεραιότητες όσων έχουν ισχύ και εξουσία λήψης αποφάσεων. Το παράδειγμα της Ελλάδας είναι ενδεικτικό αλλά όχι μοναδικό.
National Geographic - Στην Ελλάδα σήμερα : Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, το Εθνικό Σχέδιο για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης (ΚΥΑ 99605/3719/2001) παραμένει τύπος κενός, χωρίς ουσιαστική εφαρμογή. Η εθνική και Κοινοτική περιβαλλοντική νομοθεσία εφαρμόζεται αποσπασματικά, ή παραβιάζεται κατάφωρα. Ο πρόσφατος περιβαλλοντικός νόμος (4685/2020) δεν αναφέρεται καν στην υποβάθμιση γης/ερημοποίηση. Αντίθετα, επιτρέπει καταστροφικές δραστηριότητες ακόμα και σε προστατευόμενες περιοχές. Οι δημόσιες πολιτικές γενικότερα πάσχουν από έλλειψη συντονισμού και ολοκλήρωσης γύρω από συνετούς στόχους. Ο δημόσιος χωρικός σχεδιασμός (Εθνικά, Περιφερειακά, Τοπικά Χωροταξικά Σχέδια) εστιάζει στη μονοκαλλιέργεια του τουρισμού και στην επιλεκτική αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Προκρίνει μεγάλης κλίμακας έργα ΑΠΕ αδιαφορώντας για (α) τη σημαντική υποβάθμιση που προκαλούν σε γη και οικοσυστήματα, αναιρώντας το όποιο όφελος μείωσης αερίων θερμοκηπίου υπόσχονται και (β) τη συμβολή της αειφορικής διαχείρισης γης τόσο στον κλιματικό όσο και στο στόχο προστασίας γεωργικής γης και φυσικού κεφαλαίου για επίτευξη επισιτιστικής ασφάλειας. Χαρακτηριστικά, η τρέχουσα συζήτηση για την πανδημία και την επισιτιστική ασφάλεια μνημονεύει (απαραίτητα) τη σχέση τους με την κλιματική αλλαγή, αλλά όχι και την ερημοποίηση που σχετίζεται με τις δύο θεμελιωδώς, αντιτίθεται στα ορυκτά καύσιμα και επικροτεί τις βιομηχανικές ΑΠΕ, που υποβαθμίζουν τη γη. Η επισιτιστική ασφάλεια απουσιάζει από τους κύριους αναπτυξιακούς στόχους με εξαίρεση περιόδους επισιτιστικών κρίσεων όπως του 2009 και την τρέχουσα. Οι δηλώσεις και αποφάσεις πολιτικών προσώπων και άλλων εμπλεκομένων αφορούν κυρίως στην επισιτιστική επάρκεια, μια συνιστώσα της επισιτιστικής ασφάλειας, για περιορισμένο χρονικό διάστημα, συμψηφίζουν την τοπική/εθνική παραγωγή με τις εισαγωγές τροφίμων και αγνοούν το περιβαλλοντικό και οικονομικό κόστος παραγωγής. Κατά συνέπεια, προσανατολίζονται περισσότερο σε θέματα διεθνούς εμπορίου και λιγότερο έως καθόλου στην προστασία/αξιοποίηση των έγγειων πόρων για αδιατάρακτη παραγωγή τροφίμων. Η έννοια της εθνικής/τοπικής επισιτιστικής αυτάρκειας δεν φαίνεται να απασχολεί την πολιτεία.
Κατανόηση, Αποτίμηση και Παρακολούθηση της Ερημοποίησης
Πράσινο Ινστιτούτο: Τα αποτελέσματα της ημερίδας για την ερημοποίηση
Σε διεπιστημονική διαπανεπιστημιακή συνάντηση για χάραξη πολιτικής εξελίχθηκε η ημερίδα για το ρόλο των παραγωγικών αναδασώσεων στην αντιμετώπιση της ερημοποίησης και της διάβρωσης.
Να επανασυνδεθεί, μετά από 20 χρόνια απουσίας, η Ελλάδα με τον ΟΗΕ για την υλοποίηση της Σύμβασης για την Ερημοποίηση.Να επανα λειτουργήσει η Εθνική Επιτροπή για την Ερημοποίηση.
Οι παραγωγικές αναδασώσεις με κατάλληλα φυτά και δέντρα της ελληνικής χλωρίδας μπορούν να αντιμετωπίσουν την ερημοποίηση, τη διάβρωση και γενικότερα την υποβάθμιση των εδαφών και παράλληλα να συμβάλουν στην τοπική οικονομία. Αυτή ήταν η κοινή διαπίστωση της 2ης σχετικής συνάντησης εργασίας ειδικών επιστημόνων που διοργάνωσε με μεγάλη επιτυχία το Πράσινο Ινστιτούτο στις 18/3/2021. Αναφέρθηκε χαρακτηριστικά ότι η αναβλάστηση της υποβαθμισμένης γης μπορεί να συμβάλει στη δέσμευση από 90 έως 150 τόνων άνθρακα ανά στρέμμα σε 30 έτη, γεγονός που διευκολύνει σε μεγάλο βαθμό τις γενικότερες πολιτικές για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Επισημάνθηκε ταυτόχρονα όμως και το έλλειμμα πολιτικής που δημιουργεί η επί 20ετία παύση της λειτουργίας της Επιτροπής για την καταπολέμηση της Ερημοποίησης και η μη συμμετοχή της Ελλάδας στις αντίστοιχες διεργασίες του ΟΗΕ, γεγονός που πρέπει άμεσα να αντιμετωπιστεί. Οι Έλληνες πολιτικοί χρειάζεται να σταματήσουν να αγνοούν ή να υποβαθμίζουν τη σημασία της αντιμετώπισης της ερημοποίησης και την αξία της προστασίας και της αναβάθμισης των εδαφών. Δεν πρέπει να υποτιμάται το γεγονός ότι το 34% της έκτασης της χώρας βρίσκεται κάτω από υψηλό κίνδυνο ερημοποίησης και το 49% σε μέτριο κίνδυνο, γιατί οι επιπτώσεις είναι τεράστιες στην παραγωγή και τα τοπικά εισοδήματα, στο περιβάλλον και σε κοινωνικά προβλήματα σε ευρύτερες περιοχές, ιδιαιτέρως στο νησιωτικό χώρο και στη νότια Ελλάδα.
Ομόθυμη ήταν η πρόταση της επιστημονικής συνάντησης να επανασυσταθεί η Εθνική Επιτροπή για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης για να εφαρμόσει επικαιροποιημένο το Εθνικό Σχέδιο Δράσης. Επίσης, χρειάζεται να καταβληθεί στον ΟΗΕ η οφειλόμενη συνδρομή που έχει δεσμευτεί η χώρα μας να καταβάλει, ώστε να συμμετέχει η Ελλάδα ενεργά και ισότιμα στις εξελίξεις που έχει δρομολογήσει ο ΟΗΕ για την αναθεώρηση της σχετικής παγκόσμιας Σύμβασης για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης που τις τελευταίες ημέρες βρίσκονταν σε διαβούλευση εν όψει της επικείμενης 19ης παγκόσμιας σχετικής σύσκεψης (https://www.unccd.int/). Τα συμπεράσματα και οι προτάσεις αφορούν και την αποτελεσματική χάραξη εθνικών πολιτικών που μπορούν να εξοικονομήσουν τεράστιους πόρους. Διαφορετικά θα κληθεί εκ των υστέρων να καταβάλει η χώρα μας πολλαπλάσιους πόρους λόγω της ενεργοπο του σπιράλ της ερημοποίησης. (συμπεράσματα και προτάσεις του ΟΗΕ εδώ: https://www.unccd.int/sites/default/files/…pdf)
Στην ημερίδα απηύθυναν χαιρετισμό δυο πρώην υπουργοί, οι κ. Γιάννης Τσιρώνης, και Βασίλης Κόκκαλης. Μάλιστα, ο βουλευτής Βασίλης Κόκκαλης ενημέρωσε την ημερίδα ότι αναμένεται άμεσα η απάντηση του υπουργού ΠΑΑΤ σε επίκαιρη ερώτηση για το τι θα κάνει η χώρα μας ώστε να επικαιροποιήσει το εθνικό σχέδιο δράσης κατά της ερημοποίησης.
Την εκδήλωση συντόνισε ο Δρ. Ρήγας Τσιακίρης. Η συμμετοχή στην εκδήλωση ξεπέρασε κάθε πρόβλεψη (πάνω από 130 μοναδικοί χρήστες) και οδήγησε το Πράσινο Ινστιτούτο να κάνει on line αναβάθμιση της πλατφόρμας ώστε να μπορούν να συμμετέχουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι.
Άλλες σημαντικές διαπιστώσεις που έγιναν κατά την τρίωρη συνάντηση εργασίας ήταν:
-Η πολιτική της νέας πράσινης συμφωνίας (green new deal) που υιοθέτησε η ΕΕ έχει επιταχύνει τη διαβούλευση και την υιοθέτηση φιλοπεριβαλλοντικών πολιτικών και χρειάζεται να δοθεί βαρύτητα στην αντιμετώπιση της ερημοποίησης.
-Πρέπει να εκδηλωθεί συμμετοχή στην τρέχουσα διαβούλευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη νέα στρατηγική για το έδαφος (λήγει στις 27-4-2021) (περισσότερα: https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12634-Healthy-soils-new-EU-soil-strategy/public-consultation)
-Η διάβρωση του εδάφους, η μείωση του διαθέσιμου ύδατος και η χημική υποβάθμιση του εδάφους συντελούν στην αύξηση της συμμετοχής του εδάφους στο φαινόμενο του θερμοκηπίου έως το 25% των συνολικών εκπομπών. Η χώρα μας πρέπει να δώσει ιδιαίτερη σημασία στα απαιτούμενα διαχειριστικά σχέδια της νέας ΚΑΠ όπου για πρώτη φορά το έδαφος η διάβρωση και η οργανική ύλη είναι μετρήσιμα μεγέθη.
-Η εξαγγελία για αναδάσωση 500.000 στρεμμάτων από το ΥΠΕΝ αν και αποτελεί θετικό γεγονός χρειάζεται να υλοποιηθεί ορθά για να αποφευχθούν αποτυχημένες αναδασώσεις του παρελθόντος καθώς και να συνοδευτεί από την προσπάθεια ανόρθωσης/αποκατάστασης αγροδασικών συστημάτων τα οποία καταρρεύσαν από τη εγκατάλειψη και απειλούνται από τις πυρκαγιές (δασολίβαδα). Επίσης, υπογραμμίστηκε ότι το ΥΠΑΑΤ και το ΥΠΕΝ θα πρέπει να συνεργάζονται με κοινούς στόχους και συντονισμό των δράσεων και των πόρων. Οι δασώσεις χρειάζεται να γίνουν με προτεραιότητα σε ερημοποιημένα αγροτικά εδάφη, σε περιοχές με αναβαθμούς και σε οριακά παραγωγικά εδάφη ώστε να αυξηθεί η πρόσοδός τους και να υπάρχει οικονομικό κίνητρο επανα-καλλιέργειάς τους όπως με φυτεύσεις με παραγωγικά ήμερα και άγρια ενδημικά δασικά δέντρα και θάμνους
-Η διαπίστωση ότι για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της γεωργίας δεν έχει ρωτηθεί το γεωπονικό πανεπιστήμιο.
-Η πολιτεία και οι τοπικές κοινωνίες θα πρέπει να εφαρμόσουν συστήματα αειφορικής διαχείρισης του εδάφους, της βλάστησης και του ύδατος, δίνοντας ιδιαίτερη σημασία:
-στην ανάπτυξη καινοτόμων συστημάτων παρακολούθησης του πολύ-παραγοντικού (140 μεταβλητές) και χωροχρονικού φαινομένου της ερημοποίησης με κατάλληλους δείκτες,
-σε δασώσεις και στοχοποιημένες αναδασώσεις και για παραγωγικούς σκοπούς (κτηνοτροφία-μελισσοκομία).
-στη διατήρηση και την παραγωγική επανάχρηση των αναβαθμίδων (πεζουλών) της ξηροθερμικής ζώνης, που θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως «πράσινη υποδομή» προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, αξιοποιώντας το γεγονός ότι από το 2018 οι ξερολιθιές έχουν ενταχθεί στην άυλη πολιτιστική κληρονομιά της UNESCO, καθώς και την αξιοποίηση και επέκταση της πολύτιμης εμπειρίας που προσφέρουν ειδικά έργα, όπως το LIFE-TERRACESCAPE για την Άνδρο, που ανέδειξε την παραγωγική και πολιτισμική διαχρονική αξία των τοπίων των αναβαθμίδων.
-σε καινοτόμα εργαλεία χρήσης γης όπως είναι η συμμετοχική επιστασία γης από τοπικούς «δρώντες» (actors), με μεταφορά τεχνογνωσίας από ευρωπαϊκούς οργανισμούς επιστασίας γης,
-στην εφαρμογή κατάλληλων κινήτρων επανα-καλλιέργειας και αντικινήτρων εγκατάλειψης
-συστηματική μέριμνα για τη δημιουργία πιστοποιημένων τοπικών ετικετών για προϊόντα, διαδικασίες και υπηρεσίες.
-Τα Διαχειριστικά Σχέδια Βόσκησης και τα Διαχειριστικά Σχέδια που θα προκύψουν από τις δρομολογημένες Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες στις προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000, θα πρέπει να αποτυπώσουν την πραγματικότητα και να αποτελέσουν βασικά εργαλεία για την διατήρηση της βιοποικιλότητας στα ανθρωπογενή οικοσυστήματα με:
-την αντιμετώπιση της υπερβόσκησης που είναι σημαντικός παράγοντας ερημοποίησης, ιδιαίτερα στα νησιά του Αιγαίου όπου η εκτατική κτηνοτροφία ασκείται ασύδοτα και αποτελεί κύριο παράγοντα καταστροφής, μεταξύ άλλων, και των αναβαθμίδων.
-την υλοποίηση παραγωγικών αναδασώσεων με θάμνους και δέντρα και την αποκατάσταση, αξιοποίηση και δημιουργία νέων δασολιβαδικών συστημάτων, ώστε να μειώνεται η εποχική έλλειψη βοσκήσιμης ύλης
-τη δημιουργία πολιτικών ανόρθωσης και επαναχρησιμοποίησης εγκαταλειμμένων εκτάσεων,
-τη δημιουργία πολιτικών στήριξης της εκτατικής κτηνοτροφίας και αξιοποίηση των φιλοπεριβαλλοντικών πτυχών της,
-την υιοθέτηση πρακτικών εποχικής βόσκησης με διαφορετικά ζώα και μίξης συστημάτων βόσκησης, την αποφυγή της μετατροπής της εκτατικής προβατοτροφίας σε βοοτροφία, καθώς και την υιοθέτηση πρακτικών όπως οι ηλεκτρικοί φράκτες για τον έλεγχο της.
-την αξιοποίηση αυτόχθονων φυλών βόσκοντων ζώων γιατί είναι συμβατές με την κλιματική αλλαγή και μπορούν να δώσουν υψηλή ποιότητα προϊόντων.
Οι αλλαγές στις χρήσεις γης που προκαλούν οι ΑΠΕ (α/γ και τα φ/β) σε περιπτώσεις γης υψηλής παραγωγικότητας, όπως στη Θεσσαλία, και αρχαίων πολιτιστικών νησιωτικών τοπίων όπως στο Φραγκάκι της Άνδρου είναι ανεπίτρεπτες και δείχνουν ότι δεν υπάρχει ορθό σύστημα χωροθετήσεων αλλά και αντίφαση αυτών των χωρωθετήσεων με πορίσματα μελετών που πληρώνονται με δημόσιο χρήμα, όπως π.χ. για τον σπιζαετό στην Άνδρο από συν-χρηματοδοτούμενο έργο LIFE για την προστασία του είδους.
Το Πράσινο Ινστιτούτο θεωρεί τιμητική τη συμμετοχή του καθηγητή Νικόλαου Γιάσογλου στην εκδήλωση και επισημαίνει τη θετική συμβολή όλων των επιστημόνων που συμμετείχαν, υπογραμμίζοντας ιδιαίτερα τα λόγια του καθηγητή Βασίλη Παπαναστάση: «Έχω δεχτεί πολλές απογοητεύσεις στη ζωή μου αλλά αυτό που πιστεύω και συμβουλεύω είναι ότι ποτέ δεν πρέπει να τα παρατάμε και πρέπει να επιμένουμε.»
Πραγματοποιήθηκε μια τρίτη επιστημονική συνάντηση στις 30-3-2021 με θέμα «κλιματική αλλαγή και δαπάνες για παραγωγικές αναδασώσεις» με στόχο την καλύτερη αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της ΕΕ. Το έργο αναμένεται να περατωθεί στα τέλη Απριλίου με την έκδοση ενός «οδηγού» για την κοινωνία των πολιτών, την αυτοδιοίκηση, την πολιτεία και γενικά για όλους τους συντελεστές, τους «δρώντες» δηλαδή ενός τόπου, ώστε να αξιοποιηθούν με βιώσιμο τρόπο οι χρηματοδοτήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, μέσα από συνεργασίες.
Το έργο «Παραγωγικές αναδασώσεις για την μελισσοκομία την κτηνοτροφία και την αναψυχή» υλοποιείται με χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μέσω του Ευρωπαϊκού Πράσινου Ιδρύματος (GEF- Green European Foundation) και εντάσσεται στο έργο ««Αποδάσωση και Κλιματική Αλλαγή» του Αυστριακού Οργανισμού FREDA. Το Πράσινο Ινστιτούτο θεωρεί ιδιαίτερα χρήσιμη αυτή την ευρωπαϊκή διάσταση για το συγκεκριμένο έργο αφού στόχος είναι η διάχυση των αποτελεσμάτων του έργου και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Πηγή:
ΑΠΕ – ΜΠΕ / Δημοσιογραφική επιμέλεια: Δημ. Φραγκουλιώτης
https://geography.aegean.gr/files/labs/book_georgios_fotis.pdf
https://fmenr.duth.gr/wp-content/uploads/2022/03/Protection_areas2022_tampakis.pdf
Σάββατο 22 Ιουνίου 2024
ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ: ΜΕ 18,85 ΕΚΑΤ.ΕΥΡΩ ΤΟ ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ -ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ Η ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ!!!
Προδημοσίευση
1ης Πρόσκλησης για την Παρέμβαση Π3-70-1.6 ‘’Ενισχύσεις για την ανάληψη
πρόσθετων γεωργο-περιβαλλοντικών υποχρεώσεων από τους μελισσοκόμους για την
προστασία των μελισσοσμηνών και την ενίσχυση της βιοποικιλότητας’’, του
άρθρου 70 "Περιβαλλοντικές, κλιματικές και άλλες δεσμεύσεις
διαχείρισης" του Κανονισμού (ΕΕ) 2021/2115 του Στρατηγικού Σχεδίου Κοινής
Αγροτικής Πολιτικής (ΣΣ ΚΑΠ) της περιόδου 2023-2027.
Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων ανακοίνωσε ότι εντός του έτους 2024, προτίθεται να προχωρήσει στην έκδοση της 1ης πρόσκλησης της Παρέμβασης Π3-70-1.6 ‘’Ενισχύσεις για την ανάληψη πρόσθετων γεωργο-περιβαλλοντικών υποχρεώσεων από τους μελισσοκόμους για την προστασία των μελισσοσμηνών και την ενίσχυση της βιοποικιλότητας’’, του άρθρου 70 <<Περιβαλλοντικές, κλιματικές και άλλες δεσμεύσεις διαχείρισης >> του Κανονισμού (ΕΕ) 2021/2115 του Στρατηγικού Σχεδίου Κοινής Αγροτικής Πολιτικής.
Οι αιτήσεις στήριξης των υποψηφίων θα πραγματοποιηθούν βάσει της Ενιαίας Αίτησης Ενίσχυσης (ΕΑΕ) έτους 2024 (έτος αναφοράς). Το έτος 2024 θα αποτελεί το πρώτο έτος εφαρμογής των δεσμεύσεων της πρόσκλησης.
Α. Σκοπός
Σκοπός είναι η οικονομική στήριξη των μελισσοκόμων για την προστασία των μελισσοσμηνών και την ενίσχυση της βιοποικιλότητας.
Β. Δικαιούχοι
Δικαιούχοι της Παρέμβασης μπορούν να κριθούν οι κάτωθι:
• Δικαιούχοι είναι φυσικά και νομικά πρόσωπα ή ομάδες αυτών κάτοχοι μελισσοκομικής ταυτότητας και εγγεγραμμένοι στο Εθνικό Ηλεκτρονικό Μελισσοκομικό Μητρώο, που κατέχουν από 20 και πάνω κυψέλες/ παραφυάδες.
• Επιλέξιμες είναι οι εκμεταλλεύσεις οι οποίες δεν είναι ενταγμένες στο σύστημα ελέγχου της βιολογικής γεωργίας σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΚ) 848/2018, μέσω σύμβασης με Οργανισμό Πιστοποίησης και Ελέγχου, στις 15 Ιουνίου 2024.
• Απαραίτητη προϋπόθεση για την υποβολή της αίτησης στήριξης είναι να έχει προηγηθεί από τους υποψηφίους η υποβολή της ενιαίας αίτησης ενίσχυσης (ΕΑΕ) έτους 2024.
Γ. Κριτήρια Επιλεξιμότητας Εκμετάλλευσης
Προκειμένου να ενταχθούν στην Παρέμβαση Π3-70-1.6, οι αιτούμενες προς ένταξη κυψέλες/ παραφυάδες , πρέπει να πληρούν τα παρακάτω κριτήρια επιλεξιμότητας:
•Να είναι δηλωμένες στην ΕΑΕ του 2024 του υποψηφίου.
•Να κατέχονται νόμιμα κατά την ένταξη, και για κάθε έτος, καθ’ όλη την περίοδο δέσμευσης.
•Να μην περιλαμβάνονται σε ενεργή σύμβαση με ΟΕ&Π στις 15 Ιουνίου 2024.
Δεν είναι επιλέξιμες οι εκμεταλλεύσεις που είναι ενταγμένες στη Δράση 11.1.2
«Ενισχύσεις για τη μετατροπή σε βιολογικές πρακτικές και μεθόδους παραγωγής στην μελισσοκομία» ή στη Δράση 11.2.2 «Ενισχύσεις για τη διατήρηση σε βιολογικές πρακτικές και μεθόδους παραγωγής στην μελισσοκομία» του Μέτρου 11 «βιολογική γεωργία» του ΠΑΑ 2014-2022.
Δ. Αρχές Κριτηρίων επιλογής
Οι αρχές κριτηρίων επιλογής είναι οι κάτωθι:
• Γεωργοί νεαρής ηλικίας
• Εντασσόμενες κυψέλες/παραφυάδες, με προτεραιότητα στους μελισσοκόμους με μικρές και μεσαίες εκμεταλλεύσεις
• Έδρα Εκμετάλλευσης, με προτεραιότητα σε ορεινές, μειονεκτικές και νησιώτικες περιοχές
• Έδρα εκμετάλλευσης σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές
Ε. Δεσμεύσεις δικαιούχων
Οι δεσμεύσεις των δικαιούχων εκκινούν από τις 30 Ιουνίου 2024 και είναι διάρκειας έξι (6) ετών.
Οι δικαιούχοι δεσμεύονται:
• Να έχουν συνάψει σύμβαση με ΟΕ&Π από τις 16 Ιουνίου 2024 έως και τις 30 Ιουνίου 2024
• Να διατηρούν τουλάχιστον τον αριθμό των κατεχόμενων κυψελών/παραφυάδων με τα οποία εντάχθηκαν στην Παρέμβαση, πλην των περιπτώσεων ανωτέρας βίας - εξαιρετικών περιστάσεων.
• Να εφαρμόζουν τις εθνικές και ενωσιακές διατάξεις για τη βιολογική μελισσοκομία όπως αυτές απορρέουν από τις υπ’ αρ. 2985/397197/30.12.2022 (Β’ 279), 2543/103240/03.10.2017 (Β’ 3529) Υπουργικές Αποφάσεις και τον Κανονισμό (ΕΕ) 2018/848 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 30ής Μαΐου 2018 με την προϋπόθεση της τήρησης της λοιπής εθνικής και ενωσιακής νομοθεσίας για τη συμβατική μελισσοκομία και τα προϊόντα της, καθ’ όλη τη διάρκεια της δέσμευσης.
• Να υποβάλλουν κατ’ έτος αίτηση πληρωμής.
• Nα δέχονται και να διευκολύνουν όλους τους προβλεπόμενους ελέγχους από τα αρμόδια εθνικά και ενωσιακά ελεγκτικά όργανα.
• Να τηρούν φάκελο δικαιούχου, ο οποίος φυλάσσεται για τρία (3) επιπλέον έτη μετά την ολοκλήρωση των δεσμεύσεων.
ΣΤ. Είδος χορηγούμενης ενίσχυσης
Η οικονομική ενίσχυση χορηγείται σε ετήσια βάση και διαμορφώνονται με βάση τον ακόλουθο πίνακα:
Κλάσεις Κυψελών/παραφυάδων |
Κόστος ανά κλάση στη μετατροπή και διατήρηση στη βιολογική μελισσοκομία (€ / έτος) |
20 - 110 |
1.650 |
111 - 200 |
5.115 |
201 - 300 |
8.580 |
301 - άνω |
10.230 |
Ζ. Εκτιμώμενος προϋπολογισμός
Ο συνολικός διαθέσιμος προϋπολογισμός που διατίθεται για τη χρηματοδότηση της Παρέμβασης Π3-70-1.6 ανέρχεται σε 18.858.824€.
Πέμπτη 20 Ιουνίου 2024
ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΦΙΛΙΚΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΕΠΙΚΟΝΙΑΣΤΕΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ!!!
Οι επικονιαστές, όπως οι μέλισσες και οι πεταλούδες, τρέφονται με λουλούδια, μεταφέρουν γύρη και βοηθούν τα φυτά στην παραγωγή φρούτων και σπόρων. Παρέχουν ζωτικές υπηρεσίες στα φυσικά οικοσυστήματα και είναι απαραίτητες για τη γεωργική παραγωγή.
Περίπου το 80% των καλλιεργειών και των άγριων ανθοφόρων φυτών εξαρτώνται από την επικονίαση των ζώων, αλλά οι επικονιαστές μειώνονται κυρίως λόγω της απώλειας οικοτόπω
ν, της έλλειψης κατάλληλων οικοτόπων για χειμερία νάρκη και φωλεοποίηση και της έλλειψης τροφής για κάμπιες και προνύμφες, λόγω της εντατικής γεωργίας, της χρήσης φυτοφαρμάκων και των υψηλών εισροών λιπασμάτων.
Η κλιματική αλλαγή, τα χωροκατακτητικά ξένα είδη και άλλοι περιβαλλοντικοί ρύποι όπως τα βιοκτόνα συμβάλλουν επίσης σε αυτή τη μείωση. Σήμερα, ένα στα τρία είδη μελισσών, πεταλούδων και αιωρούμενων πεταλούδων εξαφανίζεται στην ΕΕ. Υπάρχει επείγουσα ανάγκη να αυξηθούν οι πληθυσμοί και η ποικιλομορφία των ειδών επικονιαστών, ώστε να καταστεί το σύστημα τροφίμων μας πιο ανθεκτικό και παραγωγικό.
Το 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναθεώρησε την πρωτοβουλία της ΕΕ για τους επικονιαστές για να αντιστρέψει την ανησυχητική μείωση των άγριων επικονιαστών στην Ευρώπη έως το 2030. Ο πρόσφατα συμφωνηθείς νόμος για την αποκατάσταση της φύσης, βασικό στοιχείο της στρατηγικής της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα και της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, θεσπίζει νομικές υποχρεώσεις για τα κράτη μέλη να αντιστρέψουν τη μείωση των επικονιαστών και να λάβουν μέτρα για την αποκατάσταση οικοσυστημάτων, οικοτόπων και ειδών σε ολόκληρη την ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των γεωργικών εκτάσεων.
Οι γεωργοί μπορούν να συμβάλουν στη διατήρηση των επικονιαστών μέσω διαφόρων πρακτικών όπως:
▪ διατήρηση, ενίσχυση και δημιουργία χαρακτηριστικών τοπίου
▪ χρησιμοποιώντας τύπους και ποικιλίες καλλιεργειών και μείγματα καλλιεργειών που παρέχουν σημαντικές πηγές νέκταρος και γύρης
▪ διαχείριση της σύνθεσης και της δομής των παρυφών αγρών κατά τρόπο φιλικό προς τους επικονιαστές
▪ μείωση της χρήσης φυτοπροστατευτικών προϊόντων, όπου είναι δυνατόν
▪ σπορά καλλιεργειών πράσινης κάλυψης μετά την κύρια συγκομιδή.
Η Επιτροπή δημοσίευσε οδηγό για τη φιλική προς τους επικονιαστές γεωργία, ο οποίος παρέχει επισκόπηση των ευκαιριών για την παροχή βοήθειας στους επικονιαστές σε γεωργικές εκτάσεις.
Κύριος στόχος
Σύμφωνα με τη στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030, την πρωτοβουλία της ΕΕ για τους επικονιαστές και τον νόμο για την αποκατάσταση της φύσης στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, εργαστήριο του δικτύου της ΚΓΠ της ΕΕ που ξεκίνησε τις εργασίες του χθες και ολοκληρώνεται σήμερα αποσκοπεί στη στήριξη της βιώσιμης γεωργίας μέσω της ανταλλαγής καινοτόμων γεωργικών πρακτικών και συστημάτων φιλικών προς τους επικονιαστές που προωθούν την ανταλλαγή γνώσεων και τη συνεργασία μεταξύ διαφόρων φορέων στον τομέα αυτό.
Ειδικοί στόχοι
▪ Βελτίωση της κατανόησης της σχέσης μεταξύ των γεωργικών πρακτικών και της διατήρησης και αποκατάστασης των επικονιαστών.
▪ Ανταλλαγή γνώσεων σχετικά με καινοτόμες πρακτικές φιλικές προς τους επικονιαστές, όπως:
•καλλιέργεια τύπων και ποικιλιών καλλιεργειών φιλικών προς τους επικονιαστές
•προώθηση της χρονικής και χωρικής διαφοροποίησης των καλλιεργειών
•διατήρηση και αποκατάσταση ποικίλων χαρακτηριστικών τοπίου που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των επικονιαστών
▪ Εντοπισμός προκλήσεων και ευκαιριών και διερεύνηση πιθανών λύσεων και καινοτόμων εργαλείων για τη διατήρηση και την προώθηση των επικονιαστών στην Ευρώπη.
▪ Εξέταση των αναγκών για ανάπτυξη ικανοτήτων, κατάρτιση, συνεργασία και εκπαίδευση ώστε να καταστεί δυνατή η υιοθέτηση γεωργικών πρακτικών φιλικών προς τους επικονιαστές.
▪ Προσδιορίστε τις ανάγκες από την πρακτική και τα πιθανά κενά γνώσης που μπορούν να καλυφθούν από νέα έρευνα.
▪ Προώθηση της δικτύωσης μεταξύ των επιχειρησιακών ομάδων EIP-AGRI/άλλων καινοτόμων έργων, των πολυπαραγοντικών ερευνητικών έργων του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» και των σχετικών ενδιαφερόμενων μερών.
Κυριακή 16 Ιουνίου 2024
ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΛΙ ΔΕΧΕΤΑΙ “ΚΑΤΑ ΜΕΤΩΠΟ ΕΠΙΘΕΣΗ”
Πολλοί Έλληνες μελισσοκόμοι “σηκώνουν τα χέρια ψηλά” τονίζει ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδας, Κ. Λεονταράκης.
Δύσκολη αναμένεται να είναι η εφετινή χρονιά για την ελληνική μελισσοκομία, μιας και ο κλάδος είναι άμεσα πληττόμενος από την κλιματική αλλαγή. Παράλληλα, τα φαινόμενα ελληνοποιήσεων μελιού από χώρες όπως η Κίνα και η Ουκρανία, που διατίθενται προς πώληση σε σημαντικά χαμηλότερη τιμή από τα ελληνικά, έχουν κάνει πολλούς μελισσοκόμους να «σηκώσουν τα χέρια ψηλά», ζητώντας από την πολιτεία να αντιμετωπίσει τα ζητήματα.
«Η ελληνική αγορά έχει “βουλιάξει” από τα “ελληνοποιημένα” μέλια, με αποτέλεσμα τα ελληνικά μέλια να έχουν υποτιμηθεί» δήλωσε στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδας (ΟΜΣΕ), Κώστας Λεονταράκης.
Προβλήματα έχουν προκαλέσει και οι εισαγωγές ουκρανικού μελιού σύμφωνα με τον ίδιο, το οποίο εισέρχεται στην ευρωπαϊκή αγορά χωρίς δασμούς.
Τα ελληνικά μέλια, αν και ποιοτικά, συνήθως έρχονται σε δεύτερη μοίρα με τον ίδιο να σημειώνει ότι «υπάρχουν νομοθετικά κενά. Υπάρχουν ελεγκτικοί μηχανισμού αλλά πρέπει να ενεργοποιηθούν και να “ρίξουν” πρόστιμα εκεί που πρέπει».
Πάντως το φαινόμενων των παράνομων τυποποιήσεων μελιού δεν αποτελεί μόνο ελληνικό φαινόμενο. Αντίστοιχα προβλήματα έχουν και άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Προς την αναζήτηση λύσεων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε στη δημιουργία μιας νέας πλατφόρμας για το μέλι. Σε αυτή εμπειρογνώμονες από όλη την Ε.Ε. θα μπορούν να υποβάλλουν τις απόψεις τους για την γνησιότητα και την ιχνηλασιμότητα του προϊόντος, ώστε να αντιμετωπιστεί η «μάστιγα» της νόθευσης του μελιού.
Η κλιματική αλλαγή
Τα τελευταία χρόνια η κλιματική αλλαγή γίνεται ολοένα και πιο εμφανής σε πολλές περιοχές της χώρας. Οι απασχολούμενοι στον πρωτογενή τομέα είναι αυτοί που έχουν βιώσει από «πρώτο χέρι» τα αποτελέσματα της, όπως φάνηκε και από τις καταστροφικές φωτιές του περασμένου καλοκαιριού αλλά και από τις πλημμύρες που έπληξαν τη Θεσσαλία.
«Δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή. Δεν μπορεί ένας ζωντανός οργανισμός όπως είναι η μέλισσα, μιας και η ίδια δεν μπορεί να προσαρμοστεί στις μεγάλες και απότομες αλλαγές του κλίματος και των θερμοκρασιών» σημείωσε ο Πρόεδρος της ΟΜΣΕ.
Αντίστοιχη είναι και η κατάσταση για τον μελισσοκόμο. Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο δύσκολη για τους επαγγελματίες του κλάδου στη νησιωτική χώρα. «Το φαινόμενο είναι πιο εμφανές σε όλα τα νησιά της χώρας όπου υπάρχει μελισσοκομία αλλά και στο λεκανοπέδιο της Αττικής. Πρόκειται για περιοχές όπου είναι κυρίως θυμαρότοποι, το οποίο θυμάρι πλέον δεν υπάρχει» σημείωσε.
Επιπλέον, οι μελισσοκόμοι των νησιών δεν έχουν το πλεονέκτημα να «βοσκήσουν» τα μελίσσια τους σε άλλες περιοχές, μιας και η πρόσβαση σε νέους τόπους, είναι πιο δύσκολη έως αδύνατη.
Σύμφωνα με τον κ. Λεονταράκη οι υψηλές θερμοκρασίες εκτός από τα παραπάνω προβλήματα, προκαλούν στις μέλισσες «λιμοκτονία». Αυτό έχει ως αποτέλεσμα εκτός από χαμηλή συγκομιδή μελιού, να υπάρχει και απώλεια ζωικού κεφαλαίου. «Θα ξεκινήσουμε την πιστοποίηση αυτών των καταστροφών πανελλαδικά. Θέλουμε η πολιτεία να μας ακούσει και να μας βοηθήσει με κάποια έκτακτη στήριξη» ανέφερε.
Μειωμένο έως και 60% το εισόδημα
Οι καταστροφικές φωτιές και πλημμύρες του περασμένου έτους, είχαν ως αποτέλεσμα το εισόδημα των μελισσοκόμων να υποστεί μείωση έως και 60%» είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της ΟΜΣΕ.
Και πρόσθεσε «με τη ξηρασία που επικρατεί ήδη, υπολογίζουμε ότι το εισόδημα μπορεί να μειωθεί έως και 80%». Τέλος, σύμφωνα με τον κ. Λεονταράκη τη φετινή χρονιά αναμένεται να εκλείψει το θυμαρίσιο μέλι από την αγορά, ενώ ίδιος κίνδυνος υπάρχει και για το πευκόμελο. «Θυμαρίσιο μέλι δε θα υπάρχει. Η περίοδος αυτή με τον καύσωνα είναι κρίσιμο, ενώ υπάρχει ρίσκο να μην εμφανιστεί και πευκόμελο» είπε χαρακτηριστικά.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
ΕΥΒΟΙΑ: ΑΝΗΣΥΧΙΑ ΣΤΟΥΣ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΟΥΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ
Οι μελισσοκόμοι στην Εύβοια τα τελευταία χρόνια έχουν πληγεί ανεπανόρθωτα. Μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές, ακολούθησαν και οι πλημμύρες. Πολλοί ήταν αυτοί που έχασαν τα πάντα και χρειάστηκε να αρχίσουν από το μηδέν, ένα εγχείρημα δύσκολο καθώς δεν υπάρχουν τα εφόδια αλλά και ούτε και οι φυσικοί πόροι που χρειάζονται για να αναπτυχθεί η μελισσοκομία. Για αυτό άλλωστε και ζητούν διαρκώς να στηριχθούν από την πολιτεία, ενώ έχουν προχωρήσει αρκετές φορές σε διαμαρτυρίες. Θυμίζουμε ότι οι μελισσοκόμοι της Εύβοιας ήταν μπροστάρηδες και στις μεγάλες αγροτικές κινητοποιήσεις που έγιναν φέτος.
Οι τελευταίες εξελίξεις, ωστόσο, προκαλούν ανησυχία και στους μελισσοκόμους της Εύβοιας. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, δύσκολη αναμένεται να είναι η εφετινή χρονιά για την ελληνική μελισσοκομία, μιας και ο κλάδος είναι άμεσα πληττόμενος από την κλιματική αλλαγή.
Παράλληλα, τα φαινόμενα ελληνοποιήσεων μελιού από χώρες όπως η Κίνα και η Ουκρανία, που διατίθενται προς πώληση σε σημαντικά χαμηλότερη τιμή από τα ελληνικά, έχουν κάνει πολλούς μελισσοκόμους να «σηκώσουν τα χέρια ψηλά», ζητώντας από την πολιτεία να αντιμετωπίσει τα ζητήματα.
«Η ελληνική αγορά έχει “βουλιάξει” από τα “ελληνοποιημένα” μέλια, με αποτέλεσμα τα ελληνικά μέλια να έχουν υποτιμηθεί» δήλωσε στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδας (ΟΜΣΕ), Κώστας Λεονταράκης.
Προβλήματα έχουν προκαλέσει και οι εισαγωγές ουκρανικού μελιού σύμφωνα με τον ίδιο, το οποίο εισέρχεται στην ευρωπαϊκή αγορά χωρίς δασμούς.
Τα ελληνικά μέλια, αν και ποιοτικά, συνήθως έρχονται σε δεύτερη μοίρα με τον ίδιο να σημειώνει ότι «υπάρχουν νομοθετικά κενά. Υπάρχουν ελεγκτικοί μηχανισμού αλλά πρέπει να ενεργοποιηθούν και να “ρίξουν” πρόστιμα εκεί που πρέπει».
Πάντως το φαινόμενων των παράνομων τυποποιήσεων μελιού δεν αποτελεί μόνο ελληνικό φαινόμενο. Αντίστοιχα προβλήματα έχουν και άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Προς την αναζήτηση λύσεων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε στη δημιουργία μιας νέας πλατφόρμας για το μέλι. Σε αυτή εμπειρογνώμονες από όλη την Ε.Ε. θα μπορούν να υποβάλλουν τις απόψεις τους για την γνησιότητα και την ιχνηλασιμότητα του προϊόντος, ώστε να αντιμετωπιστεί η «μάστιγα» της νόθευσης του μελιού.
Σάββατο 15 Ιουνίου 2024
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΟΠΟΙΗΣΕΙΣ «ΧΤΥΠΟΥΝ» ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΛΙ!!!
Δύσκολη αναμένεται να είναι η εφετινή χρονιά για την ελληνική μελισσοκομία, μιας και ο κλάδος είναι άμεσα πληττόμενος από την κλιματική αλλαγή.
Παράλληλα, τα φαινόμενα ελληνοποιήσεων μελιού από χώρες όπως η Κίνα και η Ουκρανία, που διατίθενται προς πώληση σε σημαντικά χαμηλότερη τιμή από τα ελληνικά, έχουν κάνει πολλούς μελισσοκόμους να «σηκώσουν τα χέρια ψηλά», ζητώντας από την πολιτεία να αντιμετωπίσει τα ζητήματα.
«Η ελληνική αγορά έχει “βουλιάξει” από τα “ελληνοποιημένα” μέλια, με αποτέλεσμα τα ελληνικά μέλια να έχουν υποτιμηθεί» δήλωσε στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδας (ΟΜΣΕ), Κώστας Λεονταράκης.
Προβλήματα έχουν προκαλέσει και οι εισαγωγές ουκρανικού μελιού σύμφωνα με τον ίδιο, το οποίο εισέρχεται στην ευρωπαϊκή αγορά χωρίς δασμούς.
Τα ελληνικά μέλια, αν και ποιοτικά, συνήθως έρχονται σε δεύτερη μοίρα με τον ίδιο να σημειώνει ότι «υπάρχουν νομοθετικά κενά. Υπάρχουν ελεγκτικοί μηχανισμού αλλά πρέπει να ενεργοποιηθούν και να “ρίξουν” πρόστιμα εκεί που πρέπει».
Πάντως το φαινόμενων των παράνομων τυποποιήσεων μελιού δεν αποτελεί μόνο ελληνικό φαινόμενο. Αντίστοιχα προβλήματα έχουν και άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Προς την αναζήτηση λύσεων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε στη δημιουργία μιας νέας πλατφόρμας για το μέλι. Σε αυτή εμπειρογνώμονες από όλη την Ε.Ε. θα μπορούν να υποβάλλουν τις απόψεις τους για την γνησιότητα και την ιχνηλασιμότητα του προϊόντος, ώστε να αντιμετωπιστεί η «μάστιγα» της νόθευσης του μελιού.
Η κλιματική αλλαγή
Τα τελευταία χρόνια η κλιματική αλλαγή γίνεται ολοένα και πιο εμφανής σε πολλές περιοχές της χώρας. Οι απασχολούμενοι στον πρωτογενή τομέα είναι αυτοί που έχουν βιώσει από «πρώτο χέρι» τα αποτελέσματα της, όπως φάνηκε και από τις καταστροφικές φωτιές του περασμένου καλοκαιριού αλλά και από τις πλημμύρες που έπληξαν τη Θεσσαλία.
«Δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή. Δεν μπορεί ένας ζωντανός οργανισμός όπως είναι η μέλισσα, μιας και η ίδια δεν μπορεί να προσαρμοστεί στις μεγάλες και απότομες αλλαγές του κλίματος και των θερμοκρασιών» σημείωσε ο Πρόεδρος της ΟΜΣΕ.
Αντίστοιχη είναι και η κατάσταση για τον μελισσοκόμο. Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο δύσκολη για τους επαγγελματίες του κλάδου στη νησιωτική χώρα. «Το φαινόμενο είναι πιο εμφανές σε όλα τα νησιά της χώρας όπου υπάρχει μελισσοκομία αλλά και στο λεκανοπέδιο της Αττικής. Πρόκειται για περιοχές όπου είναι κυρίως θυμαρότοποι, το οποίο θυμάρι πλέον δεν υπάρχει» σημείωσε.
Επιπλέον, οι μελισσοκόμοι των νησιών δεν έχουν το πλεονέκτημα να «βοσκήσουν» τα μελίσσια τους σε άλλες περιοχές, μιας και η πρόσβαση σε νέους τόπους, είναι πιο δύσκολη έως αδύνατη.
Σύμφωνα με τον κ. Λεονταράκη οι υψηλές θερμοκρασίες εκτός από τα παραπάνω προβλήματα, προκαλούν στις μέλισσες «λιμοκτονία». Αυτό έχει ως αποτέλεσμα εκτός από χαμηλή συγκομιδή μελιού, να υπάρχει και απώλεια ζωικού κεφαλαίου. «Θα ξεκινήσουμε την πιστοποίηση αυτών των καταστροφών πανελλαδικά. Θέλουμε η πολιτεία να μας ακούσει και να μας βοηθήσει με κάποια έκτακτη στήριξη» ανέφερε.
Μειωμένο έως και 60% το εισόδημα
Οι καταστροφικές φωτιές και πλημμύρες του περασμένου έτους, είχαν ως αποτέλεσμα το εισόδημα των μελισσοκόμων να υποστεί μείωση έως και 60%» είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της ΟΜΣΕ.
Και πρόσθεσε «με τη ξηρασία που επικρατεί ήδη, υπολογίζουμε ότι το εισόδημα μπορεί να μειωθεί έως και 80%». Τέλος, σύμφωνα με τον κ. Λεονταράκη τη φετινή χρονιά αναμένεται να εκλείψει το θυμαρίσιο μέλι από την αγορά, ενώ ίδιος κίνδυνος υπάρχει και για το πευκόμελο. «Θυμαρίσιο μέλι δε θα υπάρχει. Η περίοδος αυτή με τον καύσωνα είναι κρίσιμο, ενώ υπάρχει ρίσκο να μην εμφανιστεί και πευκόμελο» είπε χαρακτηριστικά.
Παρασκευή 14 Ιουνίου 2024
Και δεν σταματουν εδω!